اصحاب حدیث: تفاوت بین نسخه‌ها
| (۴ نسخهٔ میانی توسط کاربر مشابهی که نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | همان [[اهل حدیث (اصحاب حدیث)|اهل حدیث]] | |
| − | + | ||
فِرَقی که در فقه و احکام به احادیث متمسک می شوند. | فِرَقی که در فقه و احکام به احادیث متمسک می شوند. | ||
| − | [[مطهر مقدسی]] در [[البدء و التاریخ]] فرق | + | [[مطهر مقدسی]] در [[البدء و التاریخ]] فرق اصحاب حدیث را چنین برمی شمارد: « [[مخلوقیه (از اصحاب حدیث)|مخلوقیه]]، [[لَفظیه (از اهل حدیث)|لفظیه]]، [[نِصفیه]]، [[فاضلیه (از اهل حدیث)|فاضلیه]]، [[صاعدیه]]، [[ساویه]] و [[مالکیه (از مذاهب چهارگانه)|مالکیه]]. » و لقب ایشان را [[حشویه (اهل حدیث)|حشویه]] معرفی می کند. لازم به ذکر است که عبارت [[مطهر مقدسی]] به گونه ای است که می توان تمام اسامی فرق را به عنوان لقب برای اصحاب حدیث به حساب آورد. اما با توجه به توضیحاتی که وی در ادامه درباره هریک از فرق مذکور می آورد، می توان به آن چه در فوق گفتیم، مطمئن شد. <ref> [[البدء و التاریخ]]، [[مطهر مقدسی]]، ج5، ص148</ref> |
| − | [[محمد مقدسی]] می نویسد: «و اما | + | [[محمد مقدسی]] می نویسد: «و اما اصحاب حدیث، [[حنبلیه]] و [[راهویه]] و [[اوزاعیه]] و [[منذریه]] می باشند». <ref> [[احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم]]، [[محمد مقدسی]]، ص44</ref> البته مذاهبی که در مقابل [[اصحاب رأی (اهل رای)|اصحاب رأی]] شمرده می شوند، بیش از این است که [[محمد مقدسی]] گفته است و می توان از آن جمله به[[سفیانیه (از مشبّهه و صوفیه)|سفیانیه]] و [[داوودیه (از مذاهب فقهی اهل حدیث)|داوودیه]] اشاره کرد. |
| − | [[مطهر مقدسی]] در [[البدء و التاریخ]] می نویسد: «کثیری از | + | [[مطهر مقدسی]] در [[البدء و التاریخ]] می نویسد: «کثیری از اصحاب حدیث، از [[مشبّهه]] می باشند. » <ref> [[البدء و التاریخ]]، [[مطهر مقدسی]]، ج5، ص139</ref> |
| − | لازم به ذکر است هرگاه تمسک به احادیث در خصوص فقه و احکام نبوده و در اصول دین و معتقدات باشد، اطلاق [[اهل حدیث (اصحاب حدیث)|اهل حدیث]] شایع تر از | + | لازم به ذکر است هرگاه تمسک به احادیث در خصوص فقه و احکام نبوده و در اصول دین و معتقدات باشد، اطلاق [[اهل حدیث (اصحاب حدیث)|اهل حدیث]] شایع تر از اصحاب حدیث است. <ref> [[الفهرست ابن ندیم|الفهرست]]، [[ابن ندیم]] </ref> |
| − | باید توجه داشت تا مدت زمانی رویه معمول عامه مسلمین این بود که احادیث [[رسول صلی الله علیه و آله]] و احکام فقهی را نمی نوشتند و پس از نیمه قرن دوم هجری قمری نگارش احادیث و احکام فقهی آغاز شد. و بعد از آن بود که نویسندگان متون حدیثی (صاحبان صحاح و سنن) پدید آمدند. که می توان از ایشان [[مکحول شامی]] (م:116هـ. ق) را نام برد که متقدم بر همه اصحاب سُنَن بوده است. | + | باید توجه داشت تا مدت زمانی رویه معمول عامه مسلمین این بود که احادیث [[رسول صلی الله علیه و آله]] و احکام فقهی را نمی نوشتند و پس از نیمه قرن دوم هجری قمری نگارش احادیث و احکام فقهی آغاز شد. و بعد از آن بود که نویسندگان متون حدیثی (صاحبان صحاح و سنن) پدید آمدند. که می توان از ایشان [[مکحول شامی]] (م:116هـ. ق) را نام برد که متقدم بر همه اصحاب سُنَن بوده است. اصحاب حدیث در میان همین گروه ظاهر شدند. ویژگی عمدة ایشان نگارش احادیث بوده است. |
| − | + | اهل حدیث دو عقیده متمایز داشتند: اکثر آن ها از شیعه [[زیدیه (از فرق شیعه)|زیدیه]] و موالی (آزادشدگان) اهل بیت (علیهم السلام) بودند، و تعداد کمتری از ایشان جزء موالیان فئه باغیه اهل [[شام]] بوده و به [[معاویة بن ابی سفیان]] تولّی داشتند. | |
| − | پس از پیدایش [[احمد بن حنبل]]، گروه دوم در میان | + | پس از پیدایش [[احمد بن حنبل]]، گروه دوم در میان اهل حدیث قوت گرفتند. لازم به ذکر است که همین اقلیت از اهل حدیث هستند که به نام [[نابته]] خوانده می شوند. <ref> [[الانتصار و الرد علی ابن الراوندی الملحد]]، [[عبدالرحیم خیاط]]، ص134 / [[البدء و التاریخ]]، [[مطهر مقدسی]]، ج5، ص148/ [[تلبیس ابلیس]]، [[ابن جوزی]]، ص164/ [[رسائل الجاحظ]]، [[جاحظ]]، ج2، ص3؛ ج4، ص5 / [[عصر المأمون]]، [[احمد مزید رفاعی]] / [[الفهرست ابن ندیم|الفهرست]]، [[ابن ندیم]]، ص281 / [[الملل و النحل]]، [[محمد شهرستانی]]، ج1، ص187 / [[نفائس الفنون فی عرایس العیون]]، [[شمس الدین محمد آملی]]، ج2، ص280</ref> |
| − | برای شرح عقائد | + | برای شرح عقائد اهل حدیث در اصول و فروع می توان به کتاب [[مناقب]] [[احمد بن حنبل]]، تألیف [[ابن جوزی]] رجوع کرد که در آن رساله ای از احمد بن حنبل درج است و در آن تمام اصول و فروع و ارکان مذهب [[اهل سنت]] آورده شده است<ref>[[مناقب الامام احمد بن حنبل]]، [[ابن جوزی]] </ref>؛ همچنین می توان به کتاب [[اعتقاد قادری]] تألیف [[القادر بالله عباسی]] <ref> [[المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم]]، [[ابن جوزی]]، ج10، ص137</ref> که سال ها در مساجد خوانده می شده و به [[قصیده کلواذانی]]، که همراه با اعتقاد قادری، به طور کامل در کتاب [[المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم]] نوشته [[ابن جوزی]] <ref>[[المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم]] نوشته [[ابن جوزی]] ج9، ص224</ref> موجود است، رجوع نمود. |
| − | کتاب | + | کتاب اعتقاد قادری در منتظم ابن جوزی مورد اشاره قرار گرفته <ref>[[المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم|منتظم]] [[ابن جوزی]]ج9، ص224</ref> اما به طور کامل نقل نشده است. مصنف محترم در دست نوشته های خویش اشاره دارد که این کتاب به طور کامل در منتظم ذکر شده است. |
| − | رک: [[حشویه (اهل حدیث)]]. | + | رک: [[حشویه (اهل حدیث)|حشویه]]. |
== پانویس == | == پانویس == | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۵ اوت ۲۰۱۹، ساعت ۰۲:۵۵
همان اهل حدیث
فِرَقی که در فقه و احکام به احادیث متمسک می شوند.
مطهر مقدسی در البدء و التاریخ فرق اصحاب حدیث را چنین برمی شمارد: « مخلوقیه، لفظیه، نِصفیه، فاضلیه، صاعدیه، ساویه و مالکیه. » و لقب ایشان را حشویه معرفی می کند. لازم به ذکر است که عبارت مطهر مقدسی به گونه ای است که می توان تمام اسامی فرق را به عنوان لقب برای اصحاب حدیث به حساب آورد. اما با توجه به توضیحاتی که وی در ادامه درباره هریک از فرق مذکور می آورد، می توان به آن چه در فوق گفتیم، مطمئن شد. [۱]
محمد مقدسی می نویسد: «و اما اصحاب حدیث، حنبلیه و راهویه و اوزاعیه و منذریه می باشند». [۲] البته مذاهبی که در مقابل اصحاب رأی شمرده می شوند، بیش از این است که محمد مقدسی گفته است و می توان از آن جمله بهسفیانیه و داوودیه اشاره کرد.
مطهر مقدسی در البدء و التاریخ می نویسد: «کثیری از اصحاب حدیث، از مشبّهه می باشند. » [۳]
لازم به ذکر است هرگاه تمسک به احادیث در خصوص فقه و احکام نبوده و در اصول دین و معتقدات باشد، اطلاق اهل حدیث شایع تر از اصحاب حدیث است. [۴]
باید توجه داشت تا مدت زمانی رویه معمول عامه مسلمین این بود که احادیث رسول صلی الله علیه و آله و احکام فقهی را نمی نوشتند و پس از نیمه قرن دوم هجری قمری نگارش احادیث و احکام فقهی آغاز شد. و بعد از آن بود که نویسندگان متون حدیثی (صاحبان صحاح و سنن) پدید آمدند. که می توان از ایشان مکحول شامی (م:116هـ. ق) را نام برد که متقدم بر همه اصحاب سُنَن بوده است. اصحاب حدیث در میان همین گروه ظاهر شدند. ویژگی عمدة ایشان نگارش احادیث بوده است.
اهل حدیث دو عقیده متمایز داشتند: اکثر آن ها از شیعه زیدیه و موالی (آزادشدگان) اهل بیت (علیهم السلام) بودند، و تعداد کمتری از ایشان جزء موالیان فئه باغیه اهل شام بوده و به معاویة بن ابی سفیان تولّی داشتند.
پس از پیدایش احمد بن حنبل، گروه دوم در میان اهل حدیث قوت گرفتند. لازم به ذکر است که همین اقلیت از اهل حدیث هستند که به نام نابته خوانده می شوند. [۵]
برای شرح عقائد اهل حدیث در اصول و فروع می توان به کتاب مناقب احمد بن حنبل، تألیف ابن جوزی رجوع کرد که در آن رساله ای از احمد بن حنبل درج است و در آن تمام اصول و فروع و ارکان مذهب اهل سنت آورده شده است[۶]؛ همچنین می توان به کتاب اعتقاد قادری تألیف القادر بالله عباسی [۷] که سال ها در مساجد خوانده می شده و به قصیده کلواذانی، که همراه با اعتقاد قادری، به طور کامل در کتاب المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم نوشته ابن جوزی [۸] موجود است، رجوع نمود.
کتاب اعتقاد قادری در منتظم ابن جوزی مورد اشاره قرار گرفته [۹] اما به طور کامل نقل نشده است. مصنف محترم در دست نوشته های خویش اشاره دارد که این کتاب به طور کامل در منتظم ذکر شده است.
رک: حشویه.
پانویس
- ↑ البدء و التاریخ، مطهر مقدسی، ج5، ص148
- ↑ احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم، محمد مقدسی، ص44
- ↑ البدء و التاریخ، مطهر مقدسی، ج5، ص139
- ↑ الفهرست، ابن ندیم
- ↑ الانتصار و الرد علی ابن الراوندی الملحد، عبدالرحیم خیاط، ص134 / البدء و التاریخ، مطهر مقدسی، ج5، ص148/ تلبیس ابلیس، ابن جوزی، ص164/ رسائل الجاحظ، جاحظ، ج2، ص3؛ ج4، ص5 / عصر المأمون، احمد مزید رفاعی / الفهرست، ابن ندیم، ص281 / الملل و النحل، محمد شهرستانی، ج1، ص187 / نفائس الفنون فی عرایس العیون، شمس الدین محمد آملی، ج2، ص280
- ↑ مناقب الامام احمد بن حنبل، ابن جوزی
- ↑ المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم، ابن جوزی، ج10، ص137
- ↑ المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم نوشته ابن جوزی ج9، ص224
- ↑ منتظم ابن جوزیج9، ص224
