مخلوقیه (از اصحاب حدیث)

از اصحاب حدیث.

ایشان معتقدند ایمان مخلوق است.

مطهر مقدسی در البدء و التاریخ می نویسد: «ذکر فرقه های اهل حدیث : ایشان ملقب شده اند به حشویه و مخلوقیه و لفظیه و نِصفیه و فاضلیه و صاعدیه و ساویه و مالکیه. و جامع ایشان قول به آن است که ایمان را به قول و عمل و معرفت می دانند و می گویند ایمان به واسطه طاعت زیاد شده و به وسیله معصیت کم می شود. بهترین مردم را بعداز رسول الله صلی الله علیه و آله، ابوبکر سپس عمر، سپس عثمان و سپس علی علیه السلام می دانند. ولی درباره بعد از علی (علیه السلام) اختلاف کرده اند. » با توجه به اینکه این کتاب، پس از این عبارت به شرح اقوال هر یک از فرق فوق پرداخته و این مطلب را از مخلوقیه شروع کرده است، می توان احتمال داد که «واو» بین حشویه و مخلوقیه اشتباه است، و از مخلوقیه به بعد، فرقه های اهل حدیث می باشند. و تنها حشویه لقب اهل حدیث بوده است. ضمن آن که می توان احتمال داد که تمام این الفاظ علیرغم آن که اسم گروه خاصی از اهل حدیث بوده، لقب تمام اهل حدیث هم بوده است.

برای این احتمال می توان از عباراتی که مطهر مقدسی در شرح عقاید اهل حدیث آورده، استفاده کرد، چنانکه وی به عقاید فرقه های دیگری از اهل حدیث هم اشاره کرده ولی نام آن ها را در عبارت اولیه خود نیاورده است. به هر حال با توجه به این دو احتمال، مخلوقیه که مقدسی می نویسد: «می پندارند ایمان مخلوق است و روایت شده که احمد بن حنبل از پدرش نقل کرده است که هرکس بگوید قرآن مخلوق است کافر است چرا که ایمان از قرآن] است [عین عبارت]» ممکن است علاوه بر این که اسم گروهی از اهل حدیث بوده، لقب تعریضی اهل حدیث هم بوده باشد.