حفصیه (از خوارج اِباضیه)

از عجارده خوارج. .

ایشان پیروان حفص بن مقدام یا حفص بن ابی مقدام می باشند.

ابن اثیر در ترجمه وی می نویسد: «از جمله عقاید وی آن است که هر کس خدا را به توحید بشناسد ولی به امور دیگر از قبیل بهشت و جهنم و رسالت رسول کافر شود و یا مرتکب جمیع کبائر از زنا و شرب خمر گردد، کافر است ولی مشرک نیست، و اِباضیه از وی تبری جویند».

ابن اثیر در اللباب فی تهذیب الانساب ؛ حَفْصی را به فتح حاء و سکون فاء ضبط کرده است.

ابن اثیر و ابوالحسن اشعری ایشان را از اِباضیه نامیده اند و اشاره ای به عجارده بودن آن ها ندارند.

برخلاف آیت الله سید مهدی روحانی که ایشان را از عجارده به حساب آورده، دائرة المعارف بزرگ اسلامی این گروه را از اِباضیه دانسته و می نویسد: «اینان پیروان حفص بن ابی المِقدام بودند که به گفته امام فخر رازی کنیه وی ابوجعفر بود. حفصیه ایمان را تنها بر پایه معرفت خداوند تعالی استوار می دانند. پس بین شرک و ایمان وجه فارق فقط معرفةالله است. هرکس خدای را بشناسد و سپس در امور دیگر همچون رسالت پیامبر اکرم یا بهشت و دوزخ کافر شود، یا به اموری دیگر همچون قتل نفس و آنچه خداوند حرام کرده دست زند، البته کافر است، ولی مشرک نیست؛ تنها آن کس که خداوند تعالی را انکار کند مشرک است. اینان بعداً معتقد شدند که ایمان به کتب و رسل هم متصل به توحید است و هر که آن ها را منکر شود، مشرک است».

حافظ رجب برسی، این فرقه را منسوب به حفص بن انییه دانسته و آن ها را از فرق خوارج به حساب آورده است.