مبارکیه

از دایره المعارف فرق اسلامی
پرش به: ناوبری، جستجو

از اسماعیلیه.

ایشان بر این باور بوده اند که پس از امام صادق علیه السلام امامت متعلق به محمد بن اسماعیل بن صادق است. چرا که امامت متعلق به اسماعیل بود و چون او در زمان حیات پدرش وفات یافته، امامت در اعقاب او باقی مانده است. ایشان معتقدند پس از حسن و حسین (علیهماالسلام) امامت در برادر نخواهد بود، چنان که با وجود امام علی بن الحسین (علیهماالسلام) حقی برای محمد بن حنفیه ثابت نبود و لذاست که ایشان محمد بن اسماعیل را امام دانسته و برادران اسماعیل را دارای امامت نمی دانستند.

علت نام گذاری ایشان به مبارکیه انتساب آنان به مبارک غلام اسماعیل می باشد. [۱]

عقـاید این فرقـه زمینـه ای شد تا خطّابیه قائـل به امامت محمد بن اسماعیل شوند.

شیخ مفید مبارکیه را سلف قرامطه و قرامطه را خلف مبارکیه به شمار آورده است. [۲]

خواجه نظام الملک در سیاست نامه در تشریح اسامی باطنیه می نویسد: «و باطنیان را بدان وقت، اسم و لقبی بوده است و به هر شهری ایشان را به نامی دیگر خوانده اند. به حلب و مصر، اسماعیلی خوانند؛ و به بغداد و ماوراءالنهر و غزنین، قرمطی خوانند؛ و به کوفه، مبارکی؛ و به بصره، روندی و برقعی؛ و به ری، خَلَفی و باطنی؛ و به گرگان، محمّره ؛ و به شام، مبیّضه ؛ و به مغرب، سعیدی ؛ و به لحسا و بحرین، جنابی؛ و به اصفهان، باطنی؛ و ایشان خویشتن را تعلیمی خوانند. و غرض ایشان همه آن است که چگونه مسلمانی براندازند و دشمن اهل بیت رسول علیه السلام باشند و خلق را گمراه کنند لعنهم الله. » [۳]

فرهاد دفتری می نویسد: «ملل و نحل نویسان امامی این فرقه را به مبارک ـ غلام آزاد شده اسماعیل ـ نسبت داده اند اما ایوانف نشان داده است که به احتمال قوی مبارک لقب خود اسماعیل بوده است. » [۴]

رک: قرامطه.

پانویس

  1. اعتقادات فِرَق المسلمین و المشرکین، فخر رازی، ص66 / التبصیر فی الدین، شهفور اسفراینی، ص39 / الحور العین، نشوان حمیری، ص162 / خاندان نوبختی، عباس اقبال، ص262 / سیاست نامه، خواجه نظام الملک، ص251 / الفرق بین الفرق، عبدالقاهر بغدادی، ص83 / فرق الشیعة، حسن بن موسی نوبختی، ص69 / قواعد عقاید آل محمد فی الرد علی الباطنیة، محمد بن حسن دیلمی، ص34 / مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، ابوالحسن اشعری، ج1، ص101 / المقالات و الفرق، سعد اشعری، ص83 / الملل و النحل، محمد شهرستانی، ج1، ص149 / المنیة و الامل فی شرح الملل و النحل، احمد بن یحیی بن مرتضی، ص95 / المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار، احمد بن علی مقریزی، ج2، ص315 / نفائس الفنون فی عرایس العیون، شمس الدین محمد آملی، ج2، ص277
  2. الفصول المختارة، شیخ مفید، ص305
  3. سیاست نامه، خواجه نظام الملک، ص251
  4. تاریخ و عقاید اسماعیلیه، فرهاد دفتری، ص115