ماوراءالنهر
از دایره المعارف فرق اسلامی
فرارود یا ورارود[۱] یا ماوراءالنهر الگو:تاجیکی الگو:زبان عربی به سرزمینی گفته می‌شود که در میان دو رود آمودریا (جیحون) و سیردریا (سیحون) جای دارد. در واقع معنی اصلی آن، آن سوی رود آموی (جیحون یا آمودریا) است. این سرزمین بخشی از آسیای میانه است.
این سرزمین در دوران هخامنشیان جزو ساتراپی سغد بوده است.
نام
نام این منطقه در فارسی باستان «پردری» و در پهلوی «فرارود» بود. در سده اول هجری فاتحان عرب این منطقه را ماوراءالنهر نام نهادند. فردوسی در مورد این تغییر نام می‌سراید[۲]:
الگو:شعر الگو:ب الگو:پایان شعر
پرونده:Aral map.png
فرارودان
شهرها
برخی از شهرهای این سرزمین عبارت اند از:
- سمرقند، بخارا، چاچ (تاشکند)، نخشب (نَسَف یا قـَرشی)، تِرمِذ، خیوه، شهر سبز (کَش)، اندگان (اندیجان)، جیزّخ (دَیزَک یا دِزَک)، خوقند (قوقان)، کاث (ویرانه‌های این شهر نزدیک شهر بیرونی در استان قره‌قالپاقستان است.) و نمنگان در ازبکستان کنونی
- خجند، کولاب، اِستَرَوشن (اُراتپه یا اسروشنه)، پنجکنت (زادگاه رودکی)، دوشنبه، قُرغان تپه در تاجیکستان کنونی
- یسی (حضرت ترکستان)، تراز و پاراب (اُترار)، اسپیجاب (سیرام در نزدیکی شیمکنت) در قزاقستان کنونی
- اوش، بلاساغون و اوزگند در قرقیزستان کنونی.
