ضراریه

ایشان منسوب به ضرار بن عمرو می باشند.

این فرقه از جمله فرق متفردی است که نمی توان آن را جزء معتزله و یا از اهل سنت به شمار آورد.

ضراریه در مسائلی که مورد اختلاف جامعه اسلامی بوده، آراء مستقل و مخصوص به خود دارند.

ضرار بن عمرو افعال عباد را مخلوق خدا می دانسته و همچنین قائل بوده که خدا در قیامت به وسیله حسّ ششمی دیده می شود و مؤمنین می توانند به وسیله این حس خدا را در قیامت ببینند (حفص الفرد در این عقیده از وی متابعت کرده است) و به همین سبب او را از مجبّره و موافق با اهل سنت دانسته اند. وی در مورد صفات خدا عقیده معتزله را قائل شده و می گوید این که می گویند خدا عالم است یعنی جاهل نیست این که گفته می شود خدا حی است به این معنا است که خدا میت نیست و.... وی همچنین در این عقیده که هر جسم عبارت است از یک تعداد از اعراض که مجتمع شده اند، با حسین نجار موافق بوده است.

ضرار بن عمرو منکر قرائت ابن مسعود و ابی بن کعب بوده و نزول قرآن بر این دو قرائت را انکار می کرده است.

او همچنین در ایمان عموم مسلمانان شک داشته و می گفته است که ما نمی دانیم شاید در باطن آنان، شرک و کفر باشد.

ابن تیمیه ضراریه را از جَهمیه به حساب آورده است. احمد بن یحیی بن مرتضی و ابوالقاسم بلخی نیز ایشان را از زمره مجبّره محسوب کرده اند.

مطهر مقدسی در البدء و التاریخ ایشان را مجبّره به حساب آورده است.