حارثیه (از اِباضیه خوارج)
ایشان پیروان حارث بن محمد اباضی می باشند. [۱]
ابن اثیر، اِباضیه را پیروان حارث اباضی دانسته است و به همین جهت می گوید اِباضیه را حارثیه نیز می نامند. [۲] چنان که اقرب الموارد هم می نویسد: « حارثیه، فرقه اِباضیه است و پیروان ابوالحارث اباضی می باشند». [۳]
نام وی در الفرق بین الفرق حارث بن یزید اباضی؛ در التبصیر فی الدین، حارث بن مزید اباضی؛ و در مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین و الملل و النحل حارث الاباضی ضبط شده است. از زندگی وی اطلاعی در دست نیست. دیگر فرق اِباضیه، این فرقه را به سبب گرایش به سمت قدر تکفیر کرده اند. « اقرب الموارد » نام وی را ابی الحارث اباضی ضبط کرده است. [۴]
مصنف نام مؤسس این فرقه را از قول مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین حارث بن محمد ضبط کرده درحالی که در نسخه های موجود تنها از وی با نام حارث الاباضی یاد شده است.
دائرة المعارف بزرگ اسلامی می نویسد: « حارثیه : اصحاب حارث بن یزید یا حارث بن مزید. اینان عبادتی را که مقصود از آن اطاعت امر خدای تعالی نباشد، تأیید کرده اند و در مسأله کسب یا اختیار با سایر فرق اِباضیه اختلاف داشته اند. اینان به اختیار قائل شده و بر عکس جریان اصلی اباضی، قَدَر را پذیرفته اند. بدین سبب اباضیان دیگر آنان را تکفیر کرده اند. دیگر از خصوصیات آنان اعتقاد به وجود استطاعت قبل از فعل است». [۵]
پانویس
- ↑ التبصیر فی الدین، شهفور اسفراینی، ص59 / تعریفات العلوم و تحدیدات الرسوم، سیدعلی جرجانی، ص66 / دائرة المعارف الاسلامیة، ج1، ص11/ الفرق بین الفرق، عبدالقاهر بغدادی، ص121 / مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، ابوالحسن اشعری، ج1، ص184/ الملل و النحل، محمد شهرستانی، ج1، ص122 / نفائس الفنون فی عرایس العیون، شمس الدین محمد آملی، ج2، ص275
- ↑ اللباب فی تهذیب الانساب، ابن اثیر، ج1، ص23
- ↑ اقرب الموارد، سعید شرتونی، ج1، ص618
- ↑ اقرب الموارد، سعید شرتونی، ج1، ص618 / التبصیر فی الدین، شهفور اسفراینی، ص59 / الفرق بین الفرق، عبدالقاهر بغدادی، ص121 / مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، ابوالحسن اشعری، ج1، ص184 / الملل و النحل، محمد شهرستانی، ج1، ص122
- ↑ دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج2، ص329
