اَثَریه (از اهل سنت): تفاوت بین نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۴ مهٔ ۲۰۱۵، ساعت ۰۳:۵۶

ابن اثیر در اللباب فی تهذیب الانساب اثری را به صورت اَثَری ^[۱] ضبط کرده است. ^[۲]

(یا: اثریون؛ یا: اهل اثر)

از اهل سنت. ^[۳]

در المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار این نام به صورت اتریه ^[۴] ضبط شده است. ^[۵]

ایشان در اسماء و صفات خدا، مانند مسئلة رؤیت خدا و وجود داشتن خدا در جهت فوق، قائل به اثر ^[۶] می باشند. و بنابراین مقابل متکلمین و اهل نظر محسوب می شوند و معمولاً مراد از اثریه، حنابله و اهل حدیث می باشد.

ابن اثیر در اللباب فی تهذیب الانساب می گوید ^[۷]: «اثری منسوب به اثر به معنای حدیث و طلب حدیث و متابعت از آن است. و ابوبکر سعید بن عبدالله بن علی اثری طوسی (ت:413 و م:490هـ. ق در نیشابور ) به نام اثری شهرت داشته است».

رشید رضا در تفسیر المنار می نویسد: «سلف و خلف یا اثریون و متکلمین همه اتفاق بر تنـزیه خدای تعالی از شباهت با خلق دارند. ». ^[۸]. مقصود او از خلف، متکلمین اشاعره بوده و از سلف نیز مراد وی همان اثریون است. وی در این کتاب مسائل و کلام بسیاری از کتب اهل سنت دربارة مسائلی که اشاره شد و اختلاف آن ها با یکدیگر را نقل می کند. بنابراین می توان گفت روشن ترین مصداق اثریه، حنابله می باشند.

احمد بن علی مقریزی ^[۹] نیز اثریه را اجمالاً از مشبّهه ذکر کرده است.

از دیگر مشاهیر این فرقه، زهیر اثری است که ابوالحسن اشعری در مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین ^[۱۰]، برای او بابی منعقد کرده است.

ابوالحسن اشعری در مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، ضمن بیان اقوال زهیر اثری، ایشان را اصحاب زهیر اثری نامیده و از عنوان اثریه، ذکری به میان نیاورده است. ^[۱۱]

ضمناً باید توجه نمود که ابوالحسن اشعری (امام اشاعره ) پس از آن که از مذهب اعتزال روی گردان شد، آرای کلامی خویش را به دو گونه ابراز داشت؛ یکی در کتاب ابانة عن اصول الدیانة و دیگری در کتاب اللمع فی الرّد علی اهل الزیغ و البدع تبیین شده است. در کتاب اول، خود را تابع احمد بن حنبل معرفی کرده و از محدودة عقاید وی هیچ تجاوزی ننموده است؛ اما در کتاب دوم، مباحث کلامی را در مذهب خویش وارد کرده و از همین جاست که در آرای وی اختلافاتی دیده می شود. به عنوان مثال در همین کتاب دوم است که در مسئلة قَدَر قائل به کسب و در مسئلة خلق قرآن قائل به کلام نفسی شده است. و به واسطة این که ابوالحسن اشعری دارای دو وجهه می باشد، در میان اشاعره دو طرز فکر رایج است. یک عدّه، پیروان ابوالحسن اشعری صاحب لمع بوده و گروه دیگر تابع اشعری اثری می باشند. ضمن آن که باید اشاره کرد که همراه با ابانة کتاب دیگری نیز منتشر شده است که از اشعری دفاع می نماید و وی را تابع احمد بن حنبل می شمارد. لکن بواسطة همین دو رنگ بودن او، گروه حنابله، اشعری را به امامت خود نپذیرفته اند.

برای توضیح بیشتر رک: سلفیه.

دائرة المعارف تشیع گویا به اشتباه به نقل از « دبستان المذاهب، هفتاد و سه ملت و معرفة المذاهب » ایشان را از فرق شیعه برشمرده است، در حالی که در آن منابع به شیعه بودن ایشان اشاره نشده است. ^[۱۲]

پانویس

1. ↑ به فتح الف و ثاء
2. ↑ اللباب فی تهذیب الانساب، ابن اثیر، ج1، ص28
3. ↑ المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار، احمد بن علی مقریزی، ج2، ص349 / هفتاد و سه ملت، ص69
4. ↑ به تاء دو نقطه
5. ↑ المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار، احمد بن علی مقریزی، ج2، ص349
6. ↑ به معنای مأثورات و احادیث منقوله
7. ↑ اللباب فی تهذیب الانساب، ابن اثیر، ج1، ص28
8. ↑ تفسیر القرآن الکریم (المنار)، محمد رشید رضا، ج3، ص201
9. ↑ المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار، احمد بن علی مقریزی، ج2، ص358
10. ↑ مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، ابوالحسن اشعری، ج1، ص351
11. ↑ مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، ابوالحسن اشعری، ج1، ص351
12. ↑ دائرة المعارف تشیع، ج12، ص273