سمیطیه
از شیعه.
ایشان که منسوب به یحیی بن ابی السمیط می باشند، پس از امام صادق علیه السلام، به امامت محمد فرزند آن حضرت قائل شدند و پس از محمد نیز امامت را در اولاد او می دانند. [۱]
برخی از نسخه های فرق الشیعة، این فرقه را سمطیه ضبط کرده و در حاشیه همان و به صورت نسخه بدل، به نام های شمطیه، شمیطیه، و سمیطیه اشاره شده است. البته این درحالی است که همان نسخه رئیس این فرقه را یحیی بن ابی السمیط می نامد. [۲] عبدالقاهر بغدادی [۳] و شهفور اسفراینی [۴] نام این فرقه را شمیطیه منسوب به یحیی بن شمیط دانسته اند.
تنقیح المقال فی علم الرجال، یحیی بن ابی السمط را در نهایت ضعف دانسته و وی را شخص خبیثی معرفی می کند و در ادامه فرقه منسوب به او را سمطیه نامیده و تصریح می کند که ایشان قائل به امامت محمد بن جعفر معروف به دیباجه بوده اند. [۵]
جاحظ نیز اشعاری را از معدان اعمی سمیطی نقل می کند که در وصف مذاهب مختلف است و در آن، مذهب خود را سمیطیه خوانده و بر سایر مذاهب ترجیح می دهد. [۶]
می توان گفت که، قول به امامت محمد بن جعفر، عقیده ای بوده است که چند روزی اظهار شده و سپس از بین رفته است چرا که گویا محمد بن جعفر الصادق که به آراء زیدیه نزدیکتر بوده تا امامیه، در مکه به تحریک پسرش خروج کرده و سپس از امامت استعفا می دهد. او را در زمانی که حضرت رضا علیه السلام نزد مأمون بود، به نزد مأمون برده اند و وی مورد احترام حضرت رضا (علیه السلام) و مأمون واقع شده است. [۷]
عبدالحمید در حواشی الفرق بین الفرق این شاعر را به نقل از نسخه ای از البیان، معدان شمیطی نامیده است. در چاپ های موجود البیان و التببین نیز نام وی شمیطی آمده و مصحح کتاب، آن را به صورت شُمَیطی (به صورت مصغر) ضبط کرده است. [۸]
پانویس
- ↑ فرق الشیعة، حسن بن موسی نوبختی، ص77 / مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، ابوالحسن اشعری، ج1، ص102 / المقالات و الفرق، سعد اشعری، ص87
- ↑ فرق الشیعة، حسن بن موسی نوبختی، ص77
- ↑ الفرق بین الفرق، عبدالقاهر بغدادی، ص80
- ↑ التبصیر فی الدین، شهفور اسفراینی، ص38
- ↑ تنقیح المقال فی علم الرجال، عبدالله مامقانی، ج3، ص308
- ↑ البیان و التببین، جاحظ، ج1، ص44 / کتاب الحیوان، جاحظ، ج1، ص366
- ↑ بحار الانوار الجامعة لدرر الاخبار ائمة الاطهار، علامه مجلسی، ج49، ص33و299 / تاریخ الرسل و الملوک، ابن جریر طبری، ج7، ص444
- ↑ البیان و التببین، جاحظ، به تصحیح ابراهیم شمس الدین، ج1، ص43 / الفرق بین الفرق، با حواشی محمد عبدالحمید، ص80