غرابیه
از غالیه شیعه. [۱]
ابن اثیر در اللباب فی تهذیب الانساب؛ غُرَابی را به ضم غین و فتح راء ضبط کرده است. [۲]
ایشان می گفتند: «علی علیه السلام به نبی شبیه تر است از غراب به غراب (کلاغ)». [۳]
لازم به ذکر است که این مثل در کتاب های دیگر فرق نیز نقل شده است و برخی بدون نام بـردن از فرقـه ای با عنوان غرابیه به اندیشـه ایشان اشـاره کرده اند؛ به عنـوان مثال عبدالقاهر بغدادی می نویسد: «قومی معتقد بودند که خدای عزوجل جبرئیل را بر علی (علیه السلام) فرو فرستاد. ولی وی اشتباه کرد و نزد محمد صلی الله علیه و آله رفت. آنان می گویند: «کان اشبه بالغراب الی الغراب و الذباب بالذباب ایشان معتقد بودند که علی و اولادش علیهم السلام رسولند و به پیروان خود می گویند صاحب پیر را لعن کنید و مقصودشان از صاحب پیر، جبرئیل است». [۴]
هاشم رضی در ذیل بیان الادیان به واسطه مَثَل فوق می گوید این فرقه را ذبابیه نیز می گویند. [۵]
عبدالجلیل رازی می نویسد: «این نام را بر مطلق شیعه حمل کرده اند». [۶]
محمد جواد مشکور به نقل از تحفة اثنی عشریة درباره عقاید ایشان می نویسد: «ذبابیه می گویند چون در میان محمد (صلی الله علیه و آله) و علی (علیه السلام) آن قدر شباهت بود که دو ذباب با یکدیگر دارند، جبرائیل در تبلیغ وحی به اشتباه افتاد و به جای آن که وحی را به علی (علیه السلام) برساند به حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) رسانید». [۷]
شایان ذکر است که این عقیده در کتاب های فرق تحت عنوان غرابیه مورد اشاره قرار گرفته و معمول کتاب های این رشته این گروه را به سبب آن که شباهت رسول الله (صلی الله علیه و آله) و امیرالمؤمنین (علیه السلام) را همانند غراب توصیف می کرده اند، غرابیه نام داده اند.
تنها عبدالقاهر بغدادی در الفرق بین الفرق بدون آن که از نام ذبابیه استفاده کند می نویسد: «غرابیه می گویند خداوند جبرئیل را به سوی علی (علیه السلام) فرستاد و او به اشتباه به سوی محمد (صلی الله علیه و آله) رفت چرا که شبیه علی (علیه السلام) بود و شباهت ایشان به یکدیگر همانند شباهت غراب به غراب و ذباب به ذباب بود. ایشان می پندارند علی (علیه السلام) رسول الله است و فرزندان او نیز بعد از علی (علیه السلام) رسول می باشند. این فرقه به پیروان خویش می گویند صاحب ریش یعنی جبرئیل را لعنت کنید». [۸]
در میان فرقه نویسان، احمد بن علی مقریزی نیز مطلب مربوط به لعنت جبرئیل را آورده ولی از شباهت ذباب به ذباب سخنی به میان نیاورده است. [۹]
پانویس
- ↑ اعتقادات فِرَق المسلمین و المشرکین، فخر رازی، ص74 / البدء و التاریخ، مطهر مقدسی، ج5، ص124 / تبصرة العوام، مرتضی رازی، ص171 / التبصیر فی الدین، شهفور اسفراینی، ص128 / تعریفات العلوم و تحدیدات الرسوم، سیدعلی جرجانی، ص132 / خاندان نوبختی، عباس اقبال، ص260 / اللباب فی تهذیب الانساب، ابن اثیر، ج2، ص367 / المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار، احمد بن علی مقریزی، ج2، ص353 / النقض، عبدالجلیل رازی، ص139
- ↑ اللباب فی تهذیب الانساب، ابن اثیر، ج2، ص376
- ↑ مفاتیح العلوم، محمد بن احمد خوارزمی، ص22
- ↑ الفرق بین الفرق، عبدالقاهر بغدادی، ص269
- ↑ ذیل بیان الادیان، هاشم رضی، ص67
- ↑ النقض، عبدالجلیل رازی، ص539
- ↑ فرهنگ فِرَق اسلامی، محمد جواد مشکور، ص197
- ↑ الفرق بین الفرق، عبدالقاهر بغدادی، ص269
- ↑ المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار، احمد بن علی مقریزی، ج2، ص350
