مقنّعیه

همان مبیضه.

ابن اثیر در اللباب فی تهذیب الانساب، مُقَنّعیه را به ضم میم، فتح قاف و نون مشدده ضبط می کند.

ایشان پیروان هاشم، و یا هشام بن حکیم می باشند.

فخر رازی، سید مرتضی رازی و عباس اقبال نام ایشان را مقنّعیه به تشدید نون ضبط کرده اند. عارف تامر ایشان را منشعب شده از حماریه معرفی کرده است.

علی اکبر دهخدا نام وی را هاشم بن حکیم ضبط کرده است در حالی که محمد جواد مشکور علاوه بر این نام احتمال داده که نام وی هشام بن حکیم باشد. مشهور کتاب های وی را با عنوان عطاء المقنّع (نقاب دار) معرفی کرده اند. برخی نیز نام او را ابن مقنّع ضبط نموده اند که به احتمال زیاد غلط است.

عطاء المُقَنَّع از ساحران عجمی دانسته شده است. گویا وی ادعای ربوبیت داشته است. به او کارهای خارق العاده و اخبار از امور پنهانی را نسبت می دهند. مقنع مدعی بوده خدا در صورت آدم حلول کرده و به همین سبب ملائکه می باید آدم را سجده می کردند و بعد این امر به ترتیب برای نوح، ابراهیم، حکمای اولیه، ابومسلم خراسانی و شخص او حاصل شده است. طرفداران وی او را عبادت کرده و با دشمنان او می جنگیدند. وی کوتاه قد و دارای لکنت زبان بوده است.

علت تسمیه وی به مقنّع آن است که او به واسطه کراهت چهره، از نقاب طلایی استفاده می کرده است. از امور خارق العاده ای که به وی نسبت می دهند، درست کردن یک ماه است که شب ها به آسمان می رفته و از مسیرهای بسیار دور نیز قابل رؤیت بوده است. در سال 163 هجری قمری، مقنّع و طرفدارانش در قلعه ای در خراسان (یا ماوراءالنهر ) محاصره می شوند. و با خوردن سمّ خودکشی می نمایند. سر او قطع شده، برای مهدی عباسی فرستاده می شود.

عبدالقاهر بغدادی نام این فرقه را مقنعیه مبیضه ضبط کرده است.

نکته شایان توجه آن که فریدون بدره ای در پاورقی فرقه اسماعیلیه، این نام را از اسامی اسماعیلیه دانسته است. روشن است که این نام در مقام تعریض بر ایشان اطلاق شده است.