شاعیه

از دایره المعارف فرق اسلامی
پرش به: ناوبری، جستجو

از روافض.

احمد بن علی مقریزی این فرقه را از روافض برمی شمارد. [۱]

ظاهراً لفظ شاعیه به معنی شیعی است، چنانچه در کتاب النقض تألیف عبدالجلیل رازی که در حدود 560 هجری قمری تألیف شده لفظ شاعیه بسیار استعمال شده و به جای لفظ شیعه به کار رفته (به عنوان مثال، النقض، عبدالجلیل رازی، ص120، 132، 190، 193) و با توجه به کثرت موارد استعمال نمی توان گفت که شاعیه مصحف از کلمه شیعه می باشد و می توان چنین نتیجه گیری نمود که فارسی زبانان در آن عصر، شیعه را این گونه مورد اشاره قرار می داده اند.

علی اکبر دهخدا نیز در شرح حال ابومسلم خراسانی به نقل از بلعمی مترجم تفسیر ابن جریر طبری، این کلمه را بر طرفداران ابومسلم که شیعه بوده اند اطلاق و نقل کرده است. [۲]

خواجه نظام الملک هـم در سیاست نامه، دربـاره تشیع نصـر بـن احمد سامانی و ظهور تشیع اسماعیلی در خراسان و ماوراءالنهر توسط محمد نخشبی می گوید: «پادشاه هم پشتی شاعیان می کرد». [۳] همچنان که ابن عدی در الکامل فی ضعفاء الرجال در ترجمه حارث اعور از یحیی بن یعلی نقل می کند که او گفته: «کان الحارث شاعیا». [۴]

عباس اقبال، به نقل از احمد بن علی مقریزی، ایشان را از غلاة به حساب آورده درحالی که احمد بن علی مقریزی تنها به رافضی بودن ایشان اشاره دارد. [۵]

آیت الله سید مهدی روحانی از سیاست نامه نقل می کند که «پادشاه هم پشتی شاعیان می کرد». درحالی که در کتاب مذکور، داستان محمد نخشبی و باطنی شدن نصر بن احمد سامانی مفصلاً نقل شده ولی جمله مذکور را در آن نمی توان یافت. [۶]

پانویس

  1. المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار، احمد بن علی مقریزی، ج2، ص354
  2. لغت نامه دهخدا، علی اکبر دهخدا، ذیل عنوان ابومسلم، ج1، ص709
  3. سیاست نامه، خواجه نظام الملک، ص268
  4. الکامل فی ضعفاء الرجال، عبدالله بن عدی، ج2، ص187
  5. خاندان نوبختی، عباس اقبال، ص258 / المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار، احمد بن علی مقریزی، ج2، ص354
  6. سیاست نامه، خواجه نظام الملک، ص237