تیمیه

همان زراریه.

تنقیح المقال فی علم الرجال از کتاب الحیوان نقل کرده که: «رأس تیمیه، زرارة بن اعین است». همچنین در فرازی دیگر از کتاب الحیوان، اشعاری از معدان اعمی سمیطی نقل شده است که فرقه های مختلف را دربر دارد؛ وی در ضمن آن اشعار، آورده است:

تلک تیمیـة و هـاتیک صمت ثــم دیـن المغیـرة المغتـال

لا حـرور و لا النـوابت تنجـو لا و لا صحـب واصـل الغـزال

تیم به معنی مستعبد، ذلیل و تابع است. چنان که گاه گفته می شود: «هو تیم الله» که به معنی عبدالله است. از امام صادق علیه السلام روایت شده است که حضرت دربارة مؤمن الطاق می فرماید: «بلغنی انّه یتکلم فی تیم القَدَر». از همین روایت معلوم می شود که مسئلة تیم القَـدَر که به معنای ذلیل شدن پیش قَـدَر بوده، در آن زمان مسئله ای معروف بوده و اصحاب امام صادق علیه السلام در آن باره، سخنانی داشته اند. و در این میان بعید نیست که زرارة بن اعین ـ شاگرد حضرت صادق علیه السلام ـ که خود فقیه و متکلّم بوده و کتابی نیز به نام الجبر و الاستطاعة نوشته است، در باب قدر، نظری خاص و قولی مشهور داشته باشد، و به همین مناسبت پیروان او را تیمیه خوانده باشند.

البته این که رأی او چه بوده، معلوم نیست؛ و در صورتی که نقل جاحظ مبنی بر این که زرارة رأس تیمیه است، درست باشد، باید گفت نفس این نامگذاری و این که این فرقه تیمیه خوانده شده، اشاره ای است به آن که قول زرارة به جبر نزدیک تر بوده است.