مؤمن الطاق

ابوجعفر احوال محمد بن نعمان امامی از بزرگان امامیه در قرن دوم هجری قمری است که اهل سنت او را شیطان الطاق، و امامیه او را مؤمن الطاق گویند. وی از متکلمین شیعه امامیه و از موالی کوفه است که چون در طاق محامل در کوفه دکان صرافی داشته او را مؤمن الطاق و مخالفین به مناسبت احول بودن او را شیطان الطاق لقب داده اند. او از معاصرین ابوحنیفه (80ـ150ق) و از اصحاب حضرت امام جعفر صادق (علیه السلام) (82 ـ 148ق) است و از قدمای شیوخ شیعه و از متکلمین اولیه این طایفه محسوب می شود و با ابوحنیفه و رؤسای معتزله و خوارج مناظرات بسیار داشته است. ابوجعفر به عقیده تشبیه متهم بود و مخصوصاً معتزله در این خصوص بر او تاخته اند و چون او از قدمای امامیه است که در باب ذات و صفات باری تعالی به تکلم پرداخته و هنوز علم کلام مطابق مذهب این طایفه مدوّن نشده بود متکلمین دیگر امامیه پاره ای از عقاید او را نپذیرفته اند و از آن جمله ابومحمد هشام بن الحکم کتابی بر ردّ بعضی از عقاید او نوشته بوده است. وفات ابوجعفر بعد از وفات امام صادق (علیه السلام) اتفاق افتاده است. ابوجعفر در تأیید مذهب شیعه و اثبات امامت حضرت علی علیه السلام و ردّ آراء خوارج و معتزله در این خصوص و حکم در باب جنگ جمل و طلحه و زبیر و عایشه کتاب ها نوشته بوده است. پیروان او را نعمانیه و مخالفین، او را شیطانیه می خوانده اند.