مزادکه

(یا: مزدکیه )

نـامی که مسلمانان ـ اعـم از شیعه و سنی بـر اسماعیلیان و باطنیه الموت الموت: نام قلعه ای مشهور، بین گیلان و قزوین. این نام، متشکل از دو کلمه «اله» به معنای عقاب و «موت» به معنای آشیان است. و به واسطه ارتفاع این منطقه، چنین نامی را بر آن نهاده اند. ( لغت نامه دهخدا، علی اکبر دهخدا )، اطلاق می کردند.

عبدالجلیل رازی در النقض می نویسد: «رؤوس مزادکه چون ارسطاطالیس و بقراطیس و زردشت خره (هکذا) و بهرام مدعی. . . »

سید مرتضی رازی، مزدکیه را، نام باطنیه در ری و قزوین دانسته و برخی دیگر این نام را، نام باطنیه در عراق و شمس الدین محمد آملی و محمد شهرستانی نیز مزدکیه را نام غلاة در ری ضبط کرده اند.

ابن جوزی، از نامه سلطان محمود غزنوی به خلیفه القادر بالله عباسی (در شرح ورود خود به ری و غلبه بر آن جا و جنگ با رستم بن علی دیلمی که از باطنیان بوده) یاد می کند که در آن، سلطان محمود می نویسد: «ناحیه ای از سواد ری، مخصوص به قومی از مزدکیه بود که با اعلان شهادت، ادعای اسلام می کردند ولی آشکارا نماز و زکات و روزه و غسل را ترک کرده و مردار می خوردند، پس انتقام برای دین خدا چنین حکم کرد که اینان از باطنیه جدا شوند، پس در خیابان همان شهری که مدت ها آن را غصب کرده بودند و اموال آن شهر را به غارت می بردند، به دار آویخته شدند. اینان اموال زیادی را برای فدیه خود پیشنهاد کردند ولی فهمیدند که غرض ما، غارت جان آنان است، نه مال و عرض دنیا».

این کلام صریح است در این که مزدکیه غیر از باطنیه بوده اند. مخصوصاً با توجه این که سلطان محمود در ادامه می گوید: «این نواحی از دعاة باطنیه و اعیان معتزله و روافض پاک گردید». سلطان محمود این نامه را در غره جمادی الثانی سال 420هجری قمری و از ری نوشته است و این در حالی است که فتح ری در جمادی الاولی همان سال واقع شده است.

از آن چه آوردیم می توان استفاده کرد که اطلاق مزدکیه و مزادکه بر اسماعیلیان تنها برای تخریب و بدگویی از ایشان بوده و مزدکیه با باطنیه، فرق داشته اند.

ابن حزم در الفصل فی الملل و الاهواء و النحل، به بیان مذهب مزدکیه پرداخته و در آن جا به خوبی روشن است که مراد از مزدکیه، اسماعیلیه نمی باشد.