معتزله (از خوارج)

از خوارج اِباضیه.

ایشان را واقفیه نیز خوانده بوده و از اِباضیه می باشند و می گویند: «امر علی علیه السلام و معاویه بر ما مشتبه شده است، پس ما هم از هر دو تبرّی می کنیم!» تلبیس ابلیس، . ابن جوزی در تلبیس ابلیس خوارج را تحت عنوان حروریه به دوازده فرقه تقسیم می کند که عبارتند از: « ازرقیه، اِباضیه، ثعلبیه، حازمیه، خلفیه، مکرمیه، کنزیه، شمراخیه، اخنسیه، محکمیه، معتزله و میمونیه. »

آیت الله سید مهدی روحانی در ضمن منابع خود فقط از همین کتاب یاد کرده و ظاهراً اجتهاد شخصی کرده و ایشان را از اِباضیه دانسته و آنان را همان واقفیه ( واقفه (از متکلمین پیرو محمد بن ثلجی) ) معرفی کرده است. به نظر می رسد در این مورد اشتباهی صورت گرفته است. چرا که در میان اِباضیه گروهی به عنوان واقفه ( واقفه (از خوارج اِباضیه) ) شناخته شده اند ولی هرگز چنین عقیده ای که در متن کتاب آمده (تبرّی از علی علیه السلام و معاویة بن ابی سفیان ) به آن ها نسبت داده نشده است. و لذاست که به نظر می رسد اطلاق واقفیه که در کلام آیت الله سید مهدی روحانی آمده بر معتزله خوارج اشتباه است و از اِباضیه دانستن آن ها نیز اشتباه دیگری است که در اثر خلط با واقفه(از خوارج اِباضيه) حاصل شده است.

رک: واقفیه.