حماریه (از معتزله)

از معتزله (کسانی که از جنگ با امام علی و مخالفین او خودداری کردند).

ممکن است این نام مصحّف خماریه باشد.

در میان عقاید این گروه به این عقیده اشاره شده است که می گویند «خمر کار خدا نیست و کار خمّار است». این گروه در عسکر مکرم (شهری در خوزستان. این شهر منسوب به مکرم بن معزاء می باشد. ) بوده و از فرقه های معتزله محسوب می شده اند.

شهفور اسفراینی می نویسد: « حماریه از قَدَریه می باشند و ایشان گروهی از معتزله اند که در عسکر مکرم ساکن می باشند.

حماریه از بدعت های قَدَریه، آن چه را بدترین و زشت ترین بود انتخاب کردند چرا که عقل ضعیف و دانش فرومایه ای دارند. ایشان قول به تناسخ را از احمد بن خابط گرفتند و از عباد بن سلیمان ضمری این قول را اتخاذ کردند که آن مردمی که خداوند آن ها را به صورت میمون و خوک مسخ کرد، بعد از مسخ باز هم مردمانند. ایشان اندیشه های جعد بن درهم را هم اخذ کردند که می گفت نظر اول که با آن معرفت حاصل می شود، فعلی است که فاعل ندارد؛ خمر فعل خمّار است و نه فعل خدا؛ کسی که گوشت را رها می کند تا کرم بگذارد خالق کرم است؛ و. . . »