معتزله (از خوارج)

از خوارج اِباضیه.

ایشان را واقفیه نیز خوانده بوده و از اِباضیه می باشند و می گویند: «امر علی علیه السلام و معاویه بر ما مشتبه شده است، پس ما هم از هر دو تبرّی می کنیم!»

ابن جوزی در تلبیس ابلیس خوارج را تحت عنوان حروریه به دوازده فرقه تقسیم می کند که عبارتند از: « ازرقیه، اِباضیه، ثعلبیه، حازمیه، خَلَفیه، مکرمیه، کنزیه، شمراخیه، اخنسیه، محکمیه، معتزله و میمونیه. »

آیت الله سید مهدی روحانی در ضمن منابع خود فقط از همین کتاب یاد کرده و ظاهراً اجتهاد شخصی کرده و ایشان را از اِباضیه دانسته و آنان را همان واقفیه معرفی کرده است. به نظر می رسد در این مورد اشتباهی صورت گرفته است. چرا که در میان اِباضیه گروهی به عنوان واقفه شناخته شده اند ولی هرگز چنین عقیده ای که در متن کتاب آمده (تبرّی از علی (علیه السلام) و معاویه) به آن ها نسبت داده نشده است. و لذاست که به نظر می رسد اطلاق واقفیه که در کلام آیت الله سید مهدی روحانی آمده بر معتزله خوارج اشتباه است و از اِباضیه دانستن آن ها نیز اشتباه دیگری است که در اثر خلط با واقفه حاصل شده است.

رک: واقفیه.