افطسیه

از زیدیه.

ایشان پیروان حسین بن حسن علوی ملقب به افطس می باشند.

ابوالحسن اشعری در مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، در ضمن بیان فرق زیدیه از خروج افطس و ابن افطس یاد می کند ولی از عنوان افطسیه ذکری به میان نیاورده است.

دانشنامه ایران در شرح حال ابوالسرایا به روند پیدایش این فرقه اشاره کرده و می نویسد: ابوالسرایا، سری بن منصور شیبانی (م: 200هـ. ق)، فرمانده نظامی شورش ابن طباطبا بر ضد مأمون عباسی، خلیفه عباسی بود. وی احتمالاً در رأس العین، در جزیره، به دنیا آمد. او در آغاز در نواحی غربی فرات به راهزنی مشغول شد. در ماجرای درگیری میان امین و مأمون، ابوالسرایا از جلوداران لشکر هرثمة بن اعین، سردار قدرتمند مأمون بود. ولی چون هرثمه در پرداخت مستمری او تأخیر کرد به بهانه حج خارج شد و به ابن طباطبا پیوست. ابوالسرایا و ابن طباطبا در نخستین اقدام توانستند والی کوفه را از شهر برانند. به دنبال این پیروزی، حسن بن سهل در بغداد که از قدرت یابی ایشان در اندیشه بود، در دو نوبت لشکری را روانه کوفه کرد، اما ابوالسرایا بر آنان چیره شد و غنایم بسیاری به دست آورد. پس از این جنگ ها میان ابوالسرایا و ابن طباطبا اختلاف پیش آمد که در نتیجه، ابوالسرایا وی را مسموم کرد.

ابوالسرایا پس از مرگ ابن طباطبا نوجوانی از علویان، به نام محمد بن محمد بن زید را به جای او نشاند و از این پس استقلال عمل بیشتری به دست آورد، چنان که رسماً به ضرب سکه پرداخت و کسانی را نیز به عنوان والی شهرهای اهواز، یمن، بصره و واسط فرستاد و توسط حسین بن حسن افطس، پرده ای منقش به نام ابوالسرایا «داعیة آل محمد» را بر کعبه پوشاند؛ کسی را نیز به مدینه گسیل داشت و آنجا بی منازعه به دست علویان افتاد. حتی گفته اند مردم شام و جزیره نیز منتظر آمدن نماینده ای از سوی او بودند.

ابوالسرایا بر مداین نیز دست یافت، اما سرانجام از هرثمه، سردار عباسی شکست خورد و هرثمه کوفه را محاصره نمود و ابوالسرایا همراه جمعی به قادسیه گریخت. پس از این شکست، وی رو به سوی شوش نهاد، ولی در آنجا در به رویش بستند و عامل آن دیار با وی به جنگ پرداخت که منجر به شکست ابوالسرایا شد. پس وی رهسپار رأس العین گردید، اما عامل جلولاء بر وی دست یافت و او را نزد حسن بن سهل به نهروان فرستاد. حسن نیز وی را به دربار مأمون گسیل کرد که در نهایت خلیفه عباسی دستور داد او را گردن زدند و پیکرش به دو نیم کردند.