مستدرکه: تفاوت بین نسخه‌ها
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
[[ابن اثیر]] در [[اللباب فی تهذیب الانساب]]، مُسْتَدْرِکی را به ضم میم، سکون سین، فتح تاء، سکون دال و کسر راء ضبط کرده است. <ref> [[اللباب فی تهذیب الانساب]]، [[ابن اثیر]]، ج3، ص207</ref> | [[ابن اثیر]] در [[اللباب فی تهذیب الانساب]]، مُسْتَدْرِکی را به ضم میم، سکون سین، فتح تاء، سکون دال و کسر راء ضبط کرده است. <ref> [[اللباب فی تهذیب الانساب]]، [[ابن اثیر]]، ج3، ص207</ref> | ||
| − | از [[نجاریه]]. | + | از [[نجاريه (از مجبره)|نجاریه]]. |
| − | + | نجاریه به سه فرقه [[زعفرانیه]]، [[برغوثیه]] و مستدرکه تقسیم شده اند. | |
| − | در برخی از منابع، علاوه بر این که به سه فرق بودن ایشان اشاره شده، | + | در برخی از منابع، علاوه بر این که به سه فرق بودن ایشان اشاره شده، مستدرکه، از زعفرانیه به حساب آمده اند و در نتیجه زعفرانیه دو شاخه هستند: زعفرانیه مستدرکه و زعفرانیه غیر مستدرکه. <ref> [[الفرق بین الفرق]]، [[عبدالقاهر بغدادی]]، ص218</ref><ref> [[تبصرة العوام]]، [[مرتضی رازی]]، ص62 / [[المنیة و الامل فی شرح الملل و النحل]]، [[احمد بن یحیی بن مرتضی]]، ص107 / [[المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار]]، [[احمد بن علی مقریزی]]، ج2، ص351</ref> |
| − | + | نجاریه قائل به حدوث [[قرآن]] بوده اند، ولی از این که بگویند « قرآن مخلوق است» ابا کرده و از اطلاق مخلوق بر قرآن، سر باز می زدند. اما در این میان، مستدرکه بنابر عقیده خود، چیزی را که بر اسلافشان مخفی بود، استدراک کرده و تتمیم می نمودند. البته در این که عبارتی که ایشان در مقام استدراک و تتمیم به کار می برده اند، چه بوده، اختلاف است: بنابر نقل [[عبدالقاهر بغدادی]]، مستدرکه از اطلاق لفظ مخلوق بر قرآن ابا نکرده و صریحاً قرآن را مخلوق می خواندند. <ref> [[الفرق بین الفرق]]، [[عبدالقاهر بغدادی]]، ص219</ref> ابن اثیر نیز علاوه بر این، اضافه می کند: « مستدرکه می گویند: [[پیامبر صلی الله علیه و آله]] به اصحاب خود، دقیقاًً با همین عبارت، گفته است که «القرآن مخلوق» و کسی که بگوید که آن حضرت چنین نگفته، کافر است». <ref> [[اللباب فی تهذیب الانساب]]، [[ابن اثیر]]، ج3، ص208</ref> | |
| − | + | اما در مقابل [[محمد شهرستانی]] می گوید: « مستدرکه می گویند کلام خدا، غیر از خدا است و هرچه غیر از خدا باشد، مخلوق است ولی چون پیغمبر (صلی الله علیه و آله) گفته کلام الله غیر مخلوق است و سلف هم بر این عبارت، اجماع کرده اند ما نیز گفتار آن ها ـ که می گویند غیر مخلوق است ـ را می پذیریم و مراد ایشان نیز آن است که ترتیب، نظم، حروف و اصوات قرآن غیر مخلوق است و کسانی هم که می گویند قرآن مخلوق است مرادشان آن است که به غیر این حروف بعینها، مخلوق است». <ref> [[الملل و النحل]]، [[محمد شهرستانی]]، ج1، ص81</ref> شهرستانی خود متوجه غیرمفهوم بودن این عبارات شده و می گوید: «این حکایتی است از آن ها». | |
| − | + | این فرقه در زمان بغدادی (م:429هـ. ق) در [[ری]] منتشر بوده و بعضی از آن ها با او مباحثه و جدال کرده اند. <ref> [[الفرق بین الفرق]]، [[عبدالقاهر بغدادی]]، ص219</ref> | |
| − | + | قابـل توجـه است که [[شهفور اسفراینی]]، مستدرکه را عـده ای از زعفرانیه برمی شمـرد <ref> [[التبصیر فی الدین]]، [[شهفور اسفراینی]]، ص102</ref> و این در حالی است که مستدرکه ـ چنان که در مدارک سابق آمده است ـ مقابل زعفرانیه و [[برغوثیه]] اند. | |
| − | + | ابن اثیر می گوید: «این ها در ابتدا بر قول زعفرانیه بوده و سپس به قول استدراک، قائل شدند». <ref> [[اللباب فی تهذیب الانساب]]، [[ابن اثیر]]، ج3، ص207</ref> | |
| − | + | [[فخر رازی]] در [[اعتقادات فِرَق المسلمین و المشرکین]]، نام ایشان را « [[مستدرکیه]] » ضبط کرده است. <ref>[[اعتقادات فِرَق المسلمین و المشرکین]]، [[فخر رازی]]، ص91</ref> | |
| − | + | ||
| − | [[فخر رازی]] در [[اعتقادات فِرَق المسلمین و المشرکین]]، نام ایشان را « [[مستدرکیه]] » ضبط کرده است. <ref>اعتقادات فِرَق | + | |
== پانویس == | == پانویس == | ||
نسخهٔ ۲۲ ژوئیهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۲:۳۷
ابن اثیر در اللباب فی تهذیب الانساب، مُسْتَدْرِکی را به ضم میم، سکون سین، فتح تاء، سکون دال و کسر راء ضبط کرده است. [۱]
از نجاریه.
نجاریه به سه فرقه زعفرانیه، برغوثیه و مستدرکه تقسیم شده اند.
در برخی از منابع، علاوه بر این که به سه فرق بودن ایشان اشاره شده، مستدرکه، از زعفرانیه به حساب آمده اند و در نتیجه زعفرانیه دو شاخه هستند: زعفرانیه مستدرکه و زعفرانیه غیر مستدرکه. [۲][۳]
نجاریه قائل به حدوث قرآن بوده اند، ولی از این که بگویند « قرآن مخلوق است» ابا کرده و از اطلاق مخلوق بر قرآن، سر باز می زدند. اما در این میان، مستدرکه بنابر عقیده خود، چیزی را که بر اسلافشان مخفی بود، استدراک کرده و تتمیم می نمودند. البته در این که عبارتی که ایشان در مقام استدراک و تتمیم به کار می برده اند، چه بوده، اختلاف است: بنابر نقل عبدالقاهر بغدادی، مستدرکه از اطلاق لفظ مخلوق بر قرآن ابا نکرده و صریحاً قرآن را مخلوق می خواندند. [۴] ابن اثیر نیز علاوه بر این، اضافه می کند: « مستدرکه می گویند: پیامبر صلی الله علیه و آله به اصحاب خود، دقیقاًً با همین عبارت، گفته است که «القرآن مخلوق» و کسی که بگوید که آن حضرت چنین نگفته، کافر است». [۵]
اما در مقابل محمد شهرستانی می گوید: « مستدرکه می گویند کلام خدا، غیر از خدا است و هرچه غیر از خدا باشد، مخلوق است ولی چون پیغمبر (صلی الله علیه و آله) گفته کلام الله غیر مخلوق است و سلف هم بر این عبارت، اجماع کرده اند ما نیز گفتار آن ها ـ که می گویند غیر مخلوق است ـ را می پذیریم و مراد ایشان نیز آن است که ترتیب، نظم، حروف و اصوات قرآن غیر مخلوق است و کسانی هم که می گویند قرآن مخلوق است مرادشان آن است که به غیر این حروف بعینها، مخلوق است». [۶] شهرستانی خود متوجه غیرمفهوم بودن این عبارات شده و می گوید: «این حکایتی است از آن ها».
این فرقه در زمان بغدادی (م:429هـ. ق) در ری منتشر بوده و بعضی از آن ها با او مباحثه و جدال کرده اند. [۷]
قابـل توجـه است که شهفور اسفراینی، مستدرکه را عـده ای از زعفرانیه برمی شمـرد [۸] و این در حالی است که مستدرکه ـ چنان که در مدارک سابق آمده است ـ مقابل زعفرانیه و برغوثیه اند.
ابن اثیر می گوید: «این ها در ابتدا بر قول زعفرانیه بوده و سپس به قول استدراک، قائل شدند». [۹]
فخر رازی در اعتقادات فِرَق المسلمین و المشرکین، نام ایشان را « مستدرکیه » ضبط کرده است. [۱۰]
پانویس
- ↑ اللباب فی تهذیب الانساب، ابن اثیر، ج3، ص207
- ↑ الفرق بین الفرق، عبدالقاهر بغدادی، ص218
- ↑ تبصرة العوام، مرتضی رازی، ص62 / المنیة و الامل فی شرح الملل و النحل، احمد بن یحیی بن مرتضی، ص107 / المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار، احمد بن علی مقریزی، ج2، ص351
- ↑ الفرق بین الفرق، عبدالقاهر بغدادی، ص219
- ↑ اللباب فی تهذیب الانساب، ابن اثیر، ج3، ص208
- ↑ الملل و النحل، محمد شهرستانی، ج1، ص81
- ↑ الفرق بین الفرق، عبدالقاهر بغدادی، ص219
- ↑ التبصیر فی الدین، شهفور اسفراینی، ص102
- ↑ اللباب فی تهذیب الانساب، ابن اثیر، ج3، ص207
- ↑ اعتقادات فِرَق المسلمین و المشرکین، فخر رازی، ص91
