صالحیه (از مرجئه): تفاوت بین نسخه‌ها
از دایره المعارف فرق اسلامی
جز («صالحیه (از مرجئه)» را محافظت کرد ([ویرایش=فقط مدیران] (بی‌پایان) [انتقال=فقط مدیران] (بی‌پایان)) [آبشاری]) |
|||
| (۴ نسخهٔ میانی توسط کاربر مشابهی که نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
از [[مرجئه]]. <ref> [[بیان الادیان]]، [[ابوالقاسم بلخی]]، ص89 / [[الملل و النحل]]، [[محمد شهرستانی]]، ج1، ص129 / [[المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار]]، [[احمد بن علی مقریزی]]، ج2، ص350 / [[نفائس الفنون فی عرایس العیون]]، [[شمس الدین محمد آملی]]، ج2، ص275</ref> | از [[مرجئه]]. <ref> [[بیان الادیان]]، [[ابوالقاسم بلخی]]، ص89 / [[الملل و النحل]]، [[محمد شهرستانی]]، ج1، ص129 / [[المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار]]، [[احمد بن علی مقریزی]]، ج2، ص350 / [[نفائس الفنون فی عرایس العیون]]، [[شمس الدین محمد آملی]]، ج2، ص275</ref> | ||
| − | ایشان [[ | + | ایشان اصحاب [[صالح بن عبدالله]] معروف به قُنَّه می باشند. <ref> [[مفاتیح العلوم]]، [[محمد بن احمد خوارزمی]]، ص89</ref> (لازم به ذکر است که نام صحیح وی، صالح قبّه بوده است.رک: [[اصحاب صالح قبه]]) |
| − | + | [[محمد شهرستانی]] نام کامل صالح را، [[صالح بن عمر]] ضبط کرده و [[شمس الدین محمد آملی]] نیز در [[نفائس الفنون فی عرایس العیون]] همین گونه از وی نام برده است. <ref> [[الملل و النحل]]، [[محمد شهرستانی]]، ج1، ص129 / [[نفائس الفنون فی عرایس العیون]]، [[شمس الدین محمد آملی]]، ج2، ص275</ref> | |
| − | [[ | + | [[احمد بن علی مقریزی]] نام وی را [[صالح بن عمرو بن صالح]] ضبط کرده است. شاید وی با «صالح قنه» متفاوت باشد. در این صورت باید قائل به وجود دو فرقه صالحیه شویم که هر دو از مرجئه بوده اند. <ref> [[المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار]]، [[احمد بن علی مقریزی]]، ج2، ص350</ref> |
| − | [[ | + | گرچه [[محمد بن احمد خوارزمی]] پیروان قنّه را از زمره مرجئه به شمار آورده اما، بنابر نوشته [[عبدالقاهر بغدادی]] <ref> [[الفرق بین الفرق]]، [[عبدالقاهر بغدادی]]، ص214</ref> و [[شهفور اسفراینی]] <ref> [[التبصیر فی الدین]]، [[شهفور اسفراینی]]، ص24</ref> [[اصحاب صالح قبه]] از [[معتزله (معتزله)|معتزله]] هستند. <ref> [[تعریفات العلوم و تحدیدات الرسوم]]، [[سیدعلی جرجانی]]، ص108</ref> |
| − | [[ | + | بر خلاف آن چه در دست نوشته های [[آیت الله سید مهدی روحانی]] موجود است، عبدالقاهر بغدادی صالح قبه را از [[مرجئه قَدَریه]] به شمار آورده و شهفور اسفراینی نیز در التبصیر فی الدین متعرض اقوال وی نشده است. <ref> [[الفرق بین الفرق]]، [[عبدالقاهر بغدادی]]، ص214</ref> |
| − | + | [[ابوالحسن اشعری]] می گوید: «فرقه دوم از مرجئه می گویند ایمان فقط معرفت به خدا است و کفر هم فقط جهل به خداست. معرفت به خدا هم محبت به او و خضوع در برابر اوست، اگر کسی بگوید: «ان الله ثالث ثلاثه» کافر است چرا که این قول تنها از کافران ظاهر می شود و همچنین اگر کسی نسبت به [[رسول الله صلی الله علیه و آله]] کافر باشد، کافر است چرا که کسی که ایمان به رسول ندارد ایمان به خدا ندارد و عبادت فقط ایمان به خدا است، ایمان قابل زیاده و نقیصه نیست و تنها یک چیز است، چنانچه کفر نیز همچنین می باشد. قـائـل بـه این قـول [[ابـوالحسین صـالحی]] است». <ref> [[مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین]]، [[ابوالحسن اشعری]]، ج1، ص214</ref> | |
| − | [[ | + | [[ابن اثیر]]، صالحیه را منسـوب بـه صالحـی دانستـه و می گویـد: «آن ها بـر این باورند که ممکن است جوهر بی عـرض موجود شـود و همچنین ممکن است علم و قدرت و اراده و سمع و بصر در مرده پیدا شود». <ref> [[اللباب فی تهذیب الانساب]]، [[ابن اثیر]]، ج2، ص231</ref> |
| − | + | اشعری در مقالات از ابوالحسین صالحی کلمات زیادی در مباحث متعدده نقل می کند. <ref> [[مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین]]، [[ابوالحسن اشعری]]، ج1، ص214</ref> | |
| − | + | اشعری از پیروان ابوالحسین صالحی یاد می کند ولی از تعبیر «صالحیه» استفاده نکرده است. <ref> [[مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین]]، [[ابوالحسن اشعری]]، ج1، ص214</ref> | |
| − | [[ | + | رک: [[اصحاب صالح قبّه]]. |
== پانویس == | == پانویس == | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۷:۰۲
ایشان اصحاب صالح بن عبدالله معروف به قُنَّه می باشند. [۲] (لازم به ذکر است که نام صحیح وی، صالح قبّه بوده است.رک: اصحاب صالح قبه)
محمد شهرستانی نام کامل صالح را، صالح بن عمر ضبط کرده و شمس الدین محمد آملی نیز در نفائس الفنون فی عرایس العیون همین گونه از وی نام برده است. [۳]
احمد بن علی مقریزی نام وی را صالح بن عمرو بن صالح ضبط کرده است. شاید وی با «صالح قنه» متفاوت باشد. در این صورت باید قائل به وجود دو فرقه صالحیه شویم که هر دو از مرجئه بوده اند. [۴]
گرچه محمد بن احمد خوارزمی پیروان قنّه را از زمره مرجئه به شمار آورده اما، بنابر نوشته عبدالقاهر بغدادی [۵] و شهفور اسفراینی [۶] اصحاب صالح قبه از معتزله هستند. [۷]
بر خلاف آن چه در دست نوشته های آیت الله سید مهدی روحانی موجود است، عبدالقاهر بغدادی صالح قبه را از مرجئه قَدَریه به شمار آورده و شهفور اسفراینی نیز در التبصیر فی الدین متعرض اقوال وی نشده است. [۸]
ابوالحسن اشعری می گوید: «فرقه دوم از مرجئه می گویند ایمان فقط معرفت به خدا است و کفر هم فقط جهل به خداست. معرفت به خدا هم محبت به او و خضوع در برابر اوست، اگر کسی بگوید: «ان الله ثالث ثلاثه» کافر است چرا که این قول تنها از کافران ظاهر می شود و همچنین اگر کسی نسبت به رسول الله صلی الله علیه و آله کافر باشد، کافر است چرا که کسی که ایمان به رسول ندارد ایمان به خدا ندارد و عبادت فقط ایمان به خدا است، ایمان قابل زیاده و نقیصه نیست و تنها یک چیز است، چنانچه کفر نیز همچنین می باشد. قـائـل بـه این قـول ابـوالحسین صـالحی است». [۹]
ابن اثیر، صالحیه را منسـوب بـه صالحـی دانستـه و می گویـد: «آن ها بـر این باورند که ممکن است جوهر بی عـرض موجود شـود و همچنین ممکن است علم و قدرت و اراده و سمع و بصر در مرده پیدا شود». [۱۰]
اشعری در مقالات از ابوالحسین صالحی کلمات زیادی در مباحث متعدده نقل می کند. [۱۱]
اشعری از پیروان ابوالحسین صالحی یاد می کند ولی از تعبیر «صالحیه» استفاده نکرده است. [۱۲]
رک: اصحاب صالح قبّه.
پانویس
- ↑ بیان الادیان، ابوالقاسم بلخی، ص89 / الملل و النحل، محمد شهرستانی، ج1، ص129 / المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار، احمد بن علی مقریزی، ج2، ص350 / نفائس الفنون فی عرایس العیون، شمس الدین محمد آملی، ج2، ص275
- ↑ مفاتیح العلوم، محمد بن احمد خوارزمی، ص89
- ↑ الملل و النحل، محمد شهرستانی، ج1، ص129 / نفائس الفنون فی عرایس العیون، شمس الدین محمد آملی، ج2، ص275
- ↑ المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار، احمد بن علی مقریزی، ج2، ص350
- ↑ الفرق بین الفرق، عبدالقاهر بغدادی، ص214
- ↑ التبصیر فی الدین، شهفور اسفراینی، ص24
- ↑ تعریفات العلوم و تحدیدات الرسوم، سیدعلی جرجانی، ص108
- ↑ الفرق بین الفرق، عبدالقاهر بغدادی، ص214
- ↑ مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، ابوالحسن اشعری، ج1، ص214
- ↑ اللباب فی تهذیب الانساب، ابن اثیر، ج2، ص231
- ↑ مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، ابوالحسن اشعری، ج1، ص214
- ↑ مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، ابوالحسن اشعری، ج1، ص214
