مقاتلیه: تفاوت بین نسخه‌ها

از مشبّهه مجسّمه.  

[[دائرة المعارف بزرگ اسلامی]] در باب مقاتل بن سلیمان می نویسد: « مقاتل بن سلیمان (م:150هـ. ق) از متکلمان و تفسیرنویسان نامدار [[بلخ]] بود. وی که از نزدیکان [[مقاتل بن حیان]] (م:135هـ. ق) ـ که مدتی والی بلخ بوده ـ به حساب می آمده، اندیشه های تشبیهی افراطی داشته است. وی در مسجد جامع بلخ تفسیر می گفته است و در همین مسجد با [[جهم بن صفوان]] ـ که به شدت با اندیشه های تشبیهی در تضاد بود ـ مناظره کرده و همین امر به تبعید جهم به [[ترمذ]] شده است. » <ref> [[دائرة المعارف بزرگ اسلامی]]، ج12، ص470</ref>

[[نشوان حمیری]] مقاتلیه را از [[مجبّره]] به حساب آورده <ref> [[الحور العین]]، [[نشوان حمیری]]، ص149</ref> و ظاهراً به پیروی از او [[محمد جواد مشکور]] و [[عبدالمنعم حفنی]] نیز ایشان را از مجبّره برشمرده اند. <ref> [[فرهنگ فِرَق اسلامی]]، [[محمد جواد مشکور]]، ص429 / [[موسوعة الفرق و الجماعات و المذاهب و الاحزاب و الحرکات الاسلامیة]]، [[عبدالمنعم حفنی]]، ص617</ref> درحالی که [[مطهر مقدسی]] در [[البدء و التاریخ]] <ref> [[البدء و التاریخ]]، [[مطهر مقدسی]]، ج5، ص141</ref>، [[محمد بن احمد خوارزمی]] در [[مفاتیح العلوم]] <ref> [[مفاتیح العلوم]]، [[محمد بن احمد خوارزمی]]، ص47</ref> و [[ابوالقاسم بلخی]] در [[بیان الادیان]] <ref> [[بیان الادیان]]، [[ابوالقاسم بلخی]]، ص86</ref> به مشبّهه بودن ایشان اشاره دارند و سخنی از اندیشه جبری به میان نیاورده اند. با این حساب روشن است که آنچه از [[حافظ رجب برسی]] در [[مشارق انوار الیقین فی اسرار المؤمنین]] <ref> [[مشارق انوار الیقین فی اسرار المؤمنین]]، ص205</ref> درباره فرقه مقابلیه نقل شده، مربوط به فرقه مقاتلیه است و به احتمال زیاد مرجع وی کتاب [[الحور العین]] بوده است. رک: [[مقابلیه]]. <ref> [[فرهنگ نامه فرقه های اسلامی]]، [[شریف یحیی الامین]]، ص263</ref>