زعفرانیه: تفاوت بین نسخه‌ها

از دایره المعارف فرق اسلامی
پرش به: ناوبری، جستجو
جز زعفرانیه» را محافظت کرد ([ویرایش=فقط مدیران] (بی‌پایان) [انتقال=فقط مدیران] (بی‌پایان)) [آبشاری])
سطر ۱: سطر ۱:
 +
[[ابن اثیر]] در [[اللباب فی تهذیب الانساب]]؛ زَعْفَرَانی را به فتح زاء، سکون عین و فتح فاء و راء ضبط کرده است. <ref> [[اللباب فی تهذیب الانساب]]، [[ابن اثیر]]، ج2، ص69</ref>
 +
 
از [[نجاریه (از مجبره)]].  
 
از [[نجاریه (از مجبره)]].  
  
ایشان پیروان زعفرانی می باشند.  
+
ایشان پیروان [[زعفرانی]] می باشند.  
  
 
وی در [[ری]] می زیسته و پیروان او نیز بیشتر در حوالی [[ری]] بوده اند. <ref> [[اعتقادات فِرَق المسلمین و المشرکین]]، [[فخر رازی]]، ص91 / [[المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار]]، [[احمد بن علی مقریزی]]، ج2، ص351</ref> او بر این عقیده بوده است که: کلام خـدا غیر خدا است و هر چه غیـر خداست مخلوق است. و در عین حال او می گفته که سگ بهتر از کسانی است که می گویند کلام خدا مخلوق است. <ref> [[التبصیر فی الدین]]، [[شهفور اسفراینی]]، ص102 / [[الفرق بین الفرق]]، [[عبدالقاهر بغدادی]]، ص219 / [[المنیة و الامل فی شرح الملل و النحل]]، [[احمد بن یحیی بن مرتضی]]، ص107</ref>  
 
وی در [[ری]] می زیسته و پیروان او نیز بیشتر در حوالی [[ری]] بوده اند. <ref> [[اعتقادات فِرَق المسلمین و المشرکین]]، [[فخر رازی]]، ص91 / [[المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار]]، [[احمد بن علی مقریزی]]، ج2، ص351</ref> او بر این عقیده بوده است که: کلام خـدا غیر خدا است و هر چه غیـر خداست مخلوق است. و در عین حال او می گفته که سگ بهتر از کسانی است که می گویند کلام خدا مخلوق است. <ref> [[التبصیر فی الدین]]، [[شهفور اسفراینی]]، ص102 / [[الفرق بین الفرق]]، [[عبدالقاهر بغدادی]]، ص219 / [[المنیة و الامل فی شرح الملل و النحل]]، [[احمد بن یحیی بن مرتضی]]، ص107</ref>  
سطر ۱۳: سطر ۱۵:
 
[[سعید نفیسی]] از مارگولیوث در دائرةالمعارف اسلام این نام را ذکر می کند و آن را [[مصحف زرینیه]] می داند. <ref> [[تاریخ بیهقی]]، [[ابوالفضل بیهقی]]، ج3، ص957</ref>
 
[[سعید نفیسی]] از مارگولیوث در دائرةالمعارف اسلام این نام را ذکر می کند و آن را [[مصحف زرینیه]] می داند. <ref> [[تاریخ بیهقی]]، [[ابوالفضل بیهقی]]، ج3، ص957</ref>
  
[[ابن اثیر]] در [[اللباب فی تهذیب الانساب]]؛ زَعْفَرَانی را به فتح زاء، سکون عین و فتح فاء و راء ضبط کرده است. <ref> [[اللباب فی تهذیب الانساب]]، [[ابن اثیر]]، ج2، ص69</ref>
 
 
از ترجمه وی اطلاع چندانی ـ بیشتر از آن چه درباره عقاید [[نجاریه]] [[ری]] آورده شده ـ دردست نیست. در کلمات [[خواجه نظام الملک]]، از کسی با نام عبدالله زعفرانی یاد شده است که احتمالاً همین شخص است. (رک: [[غیاثیه]] ) البته [[عبدالقاهر بغدادی]] اشاره کرده که وی برای آن که به شهرت برسد گروهی را روانه حج می کند تا وی را دشنام دهند و به این طریق نام او را در میان مردم منتشر سازند و از سوی دیگر ضمن نسبت دادن حماقت به پیروان او، نقل می کند که ایشان تنها به این علت که زعفرانی، کشمش دوست داشته است و آن ها نمی خواسته اند محبوب مولای خود را بخورند، از خوردن آن امتناع می ورزیده اند.
 
 
ضمن آن که [[محمد شهرستانی]] نیز بیش از این مطالب اطلاعی به دست نمی دهد و تنها جمله «سگ بهتر از کسانی است که می گویند کلام خدا مخلوق است» را به جمله «کافر است» تغییر داده است. و [[محمد شهرستانی]] درصدد نوعی توجیه درباره تناقض گویی ظاهر کلام زعفرانی برآمده است. <ref> [[الفرق بین الفرق]]، [[عبدالقاهر بغدادی]]، ص217 / [[الملل و النحل]]، [[محمد شهرستانی]]، ج1، ص81 / [[سیاست نامه]]، [[خواجه نظام الملک]]، ص234</ref>
 
  
 
== پانویس ==
 
== پانویس ==

نسخهٔ ‏۲۳ ژانویهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۲:۵۷

ابن اثیر در اللباب فی تهذیب الانساب؛ زَعْفَرَانی را به فتح زاء، سکون عین و فتح فاء و راء ضبط کرده است. [۱]

از نجاریه (از مجبره).

ایشان پیروان زعفرانی می باشند.

وی در ری می زیسته و پیروان او نیز بیشتر در حوالی ری بوده اند. [۲] او بر این عقیده بوده است که: کلام خـدا غیر خدا است و هر چه غیـر خداست مخلوق است. و در عین حال او می گفته که سگ بهتر از کسانی است که می گویند کلام خدا مخلوق است. [۳]

محمد مقدسی در احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم می گوید: «چهار اسم است که معنای آن یکی است: زعفرانیه، واقفیه، شکاک و رُستاقیه » [۴] و ادامه می دهد «در ری غلبه با حنفی ون است و آن ها نجاریه هستند بجز رستاق های (دهات قصبه که زعفرانیه اند و در خلق قرآن از واقفه اند. و از بعض دعات صاحب بن عبّاد شنیدم که می گفت اهل سواد (روستائیان) رَی، در مقابل هر مسئله ای از مسائل اعتقادی، رام شدند بـه جـز در مسئله خلق قرآن. و ابـوعبدالله زعفـرانی را دیدم کـه از مذهب پدرانش عدول کرده و نجاری شد و اهل رساتیق از او تبری کردند». [۵]

از آن جا که در التبصیر فی الدین آمده است: « نجاریه اتفاق دارند که کلام خدا مخلوق است یعنی مانند معتزله اند». [۶] معلوم می شود که زعفرانیه از واقفه اند، و لذا می توان آن تناقض گویی زعفرانی رئیس این مذهب ـ که از ابتدای کلام به آن اشاره شد ـ را بر این معنی حمل نمود.

همچنین لازم است به این امر توجه داشت که زعفرانیه با این که از فرق نجاریه اند ولی چون در این مسئله مهم از ایشان جدا شده و متوقف شده اند، در عبارت محمد مقدسی، در مقابل آن ها به شمار رفته اند.

سعید نفیسی از مارگولیوث در دائرةالمعارف اسلام این نام را ذکر می کند و آن را مصحف زرینیه می داند. [۷]


پانویس

  1. اللباب فی تهذیب الانساب، ابن اثیر، ج2، ص69
  2. اعتقادات فِرَق المسلمین و المشرکین، فخر رازی، ص91 / المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار، احمد بن علی مقریزی، ج2، ص351
  3. التبصیر فی الدین، شهفور اسفراینی، ص102 / الفرق بین الفرق، عبدالقاهر بغدادی، ص219 / المنیة و الامل فی شرح الملل و النحل، احمد بن یحیی بن مرتضی، ص107
  4. احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم، محمد مقدسی، ص45
  5. احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم، محمد مقدسی، ص303
  6. التبصیر فی الدین، شهفور اسفراینی، ص102
  7. تاریخ بیهقی، ابوالفضل بیهقی، ج3، ص957