سهروردیه

از صوفیه معروفیه.

این فرقه منسوب به ابونجیب سهروردی است.

ایشان خود چهار فرقه اند: عبداللهیه، عماریه، قاهریه و قطبیه.

مدرسی چهاردهی می نویسد: «این سلسله در هند شهرت فراوانی داشته و به واسطه نسبت به حبیب عجمی آن را سهروردیه حبیبیه می نامند». وی سلسله پیر جمالیه را منشعب از سهروردیه معرفی می کند. به عقیده وی، این سلسله، سلسله های چَشتیه، قادریه و نقشبندیه را قبول داشته و با نقشبندیه همبستگی بیشتری دارد. به گفته مدرسی جهاردهی این سلسله منسوب به ضیاءالدین عبدالقاهر بن عبدالله سهروردی است که در سال 490 هجری قمری متولد شده و نسب سلسله خود را به ابوبکر رسانده است.

مدرسی چهاردهی، سلسله های سهروردیه، چَشتیه و نعمت اللهیه را منشعب از قادریه به حساب آورده است و در جای دیگر می نویسد: قادریه به فرق: صوله ای ها، کنزائی ها و خالدی ها تقسیم شده اند.

مدرسی چهاردهی در سلسله های صوفیه ایران می نویسد: «سلسله سهروردیه در هند شهرت فراوانی دارد، در بعضی موارد ذکر جلی و سماع را جایز می شمرند و به تناسخ اعتقاد راسخ دارند و حتی عده ای از صوفیان این سلسله معتقدند که بعضی از مشایخ بلافاصله پس از فوت خود می توانند با همان جسد در نقطه دورتری به زندگی ادامه دهند و خلایق را ارشاد کنند! گویند نماز صبح را اولین بار آدم خواند و نماز ظهر را در چهار رکعت ادریس به جا آورد و نماز عصر را یونس و مغرب را عیسی و عشاء را موسی انجام دادند و نمازهای یومیه برای مسلمانان فریضه است و برای پیغمبر صلی الله علیه و آله نافله است و برای پذیرفتن مرید، مرشد بایستی در خواب ملهم شود و بعضی از بزرگان این سلسله مدعیند که مرید را به یک نگاه به حد کمال رسانیده اند. ایشان می گویند: پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله)، علی علیه السلام را جانشین خود قرار داد و آن حضرت امام حسن علیه السلام را معین فرمود و امام حسین (علیه السلام) از جانب پدر و برادر برگزیده گردید و آن حضرت حسن بصری و کمیل بن زیاد را خلیفه ساخت. حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) در غدیرخم علی (علیه السلام) را جانشین روحی قرار داد و دیگر خلفای راشدین سلطان ممالک اسلامی بوده اند و سلسله نسب ارشاد از امام حسین (علیه السلام) تا به حضرت رضا علیه السلام رسید و آن حضرت معروف کرخی را خلیفه ساخت. گویند رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در معراج، زمانی که جبرئیل از همراهی پیغمبر (صلی الله علیه و آله) باز ماند، خداوند با زبان ابوبکر با وی سخن گفت. بابا محمد افضل سهروردی، فرزند فقیر محمد، متولد شده در لاهور، تبعه پاکستان خود را از نوادگان دختری شهاب الدین سهروردی می داند سلسله سهروردیه را به مناسبت حبیب عجمی سهروردیه حبیبیه گویند».

لویی ماسینیون نیز می نویسد: این طریقه در بغداد توسط عبدالقادر سهروردی (م: 1167میلادی) و عمر سهروردی (م: 1234میلادی) شکل گرفت و با نام صدّیقیه (پیروان ابوبکر صدیق) نیز شناخته می شود. این فرقه در هند و افغانستان شیوع داشته و دارای فروع زیر است: جلالیه، جمالیه، خلوتیه، روشنیه، صفویه و زینیه.

رک: قادریه و مداریه.