رفاعیه

از صوفیه.

لویی ماسینیون در دائرة المعارف الاسلامیة می نویسد: «از جنیدیه، فرقه ای ناشی شده که امروزه به سه طریقه مهم: خواجه گان (پیروان یوسف همدانی م: 1140م)، کبراویه (پیروان کبری م: 1221م) و قادریه تقسیم می شوند. و برخی به این سه طریقه، طریقه های چَشتیه و رفاعیه مدنیه (که بعدها شاذلیه شد) را اضافه کرده اند و آن ها را پنج طریقه اولیه دانسته اند.

این فرقه که احمدیه و بطائحیه نیز خوانده شده و در کتاب های صوفیه شیعه از شاخه های معروفیه شمرده شده، به سید احمد رفاعی که در بطائح عراق ساکن بوده منسوب می باشد. پیروان این فرقه کارهای عجیبی مانند به آتش رفتن، از خود بروز می دهند.

لویی ماسینیون می نویسد رفاعیه در بصره پدید آمده و در دمشق و استانبول منتشر شدند. رفاعیه در سوریه دارای فروع: حریریه، سعدیه و سیادیه بوده و در مصر دارای فروع: بازیه، مالکیه و حبیبیه می باشند.

شایان ذکر است که ابن کثیر در البدایة و النهایة مؤسس این فرقه را شیخ احمد رفاعی خوانده است. .

تری مینگهام، طریقه های رفاعیه را چنین برمی شمارد: «عجلانیه، عزبیه (پیروان یحیی الدین ابراهیم العزب، نوه عموی احمد رفاعی)، عزیزیه، حریریه (پیروان ابومحمدعلی الحریری م: 645هـ. ق)، علمیه (یا: عالمیه )، جبرتیه (پیروان ابواسماعیل احمد جبرتی، در یمن )، جندلیه (پیروان جندل بن علی جندلی)، کیالیه، نوریه، قطنانیه (پیروان حسن رفاعی قطنانی دمشقی)، سبسیه، سعدیه (یا: جیباویه، پیروان سعدالدین جیباوی م: 736 هـ. ق)، سیادیه (پیروان عزالدین احمد السید، نوه احمد رفاعی م: 670هـ. ق)، شمسیه، طالبیه (پیروان طالب رفاعی م: 683 در دمشق)، واسطیه، زینیه، بازیه (در مصر )، حیدریه (پیـروان قطب الدین حیـدر رورجی، م: 617هـ. ق)، علوانیه (پیروان خنفی الدین [ظاهراً تصحیف است و صحیح آن صفی الدین است. همان کتاب، ص75] احمد العلوان)، حبیبیه (پیروان محمد حبیب م: 1247 هـ. ق) مکیه، شنبکیه (یا وفائیه، پیروان ابومحمد طلحه الشنبکی م: 933هـ. ق)، عقیلیه».

عباس عزاوی در عشایر العراق نام مؤسس این فرقه را شیخ احمد رفاعی ضبط کرده است.