اهل تناسخ (خابطیه از معتزله قَدَریه)

همان خابطیه.

ایشان پیروان احمد بن خابط بوده و از معتزله ( قَدَریه ) می باشند.

شهفور اسفراینی در التبصیر فی الدین اهل تناسخ را به گروهی از فلاسفه قبل از اسلام (از جمله سقراط) و گروهی از مسلمانان تقسیم می کند و سپس گروه دوم را به دسته ای از قَدَریه و دسته ای از غلاة روافض منقسم می سازد. شهفور اسفراینی آن دسته از قَدَریه که قائل به تناسخ بوده اند را پیروان احمد بن خابط برمی شمارد و او را از اصحاب نظام معرفی می کند. احمد بن خابط علاوه بر قول به تناسخ، به طفره و همچنین به نفی جزء لایتجزّی قائل بوده است. احمد بن خابط معتقد بوده است که خداوند مردمان را در بدن های صحیح و عقول تمام و در سرزمینی غیر از این دنیا خلق کرد. و به آن ها امر کرد که او را شکر کنند. کسانی که او را اطاعت کردند، در همان جا باقی ماندند و کسانی که او را عصیان نمودند به آتش جهنم فرستاده شدند و کسانی که بعضی از دستورات را اطاعت کرده و بعضی را ترک کردند، به این قالب های دنیوی درآمدند. برخی در حالت شدت و درد واقع شدند، و برخی در حال راحت و آسایش. برخی در قالب انسان قرار گرفتند، برخی در قالب پرندگان و درندگان و یا مارها و حشرات. هر که در آن دنیای اولیه گناهانش کمتر بوده، در این دنیا صورتی زیباتر دارد. احمد بن خابط، شاگردی با نام احمد بن بانوش داشته که علیرغم برخی از اختلافات، او هم قائل به تناسخ بوده است.

رک: خابطیه.