زید بن علی بن حسین

زید بن علی بن حسین بن علی بن ابی طالب (علیهم السلام). فرزند عظیم الشأن امام زین العابدین (علیه السلام)، معروف به زید شهید از مشاهیر بنی هاشم است. شهرت زید بیشتر به جهت قیام و شهادت او در کوفه و همچنین به واسطه گروهی است که به او منسوب شده اند. در این که آیا این قیام به اذن اهل بیت ( امام صادق علیه السلام ) بوده، اختلافات فراوانی وجود دارد. مرحوم آیت الله خویی همه اخباری که در آن ها زید مذمت گردیده، را یا به واسطه ضعف سند و یا ضعف دلالت رد کرده اند و از دیگر سو اخبار مفصلی را، دال بر کرامت و عدالت زید نقل می کنند. در میان اهل سنت نیز برخی از کشته شدن او با عنوان شهادت یاد کرده اند قیام زید در راستای سلسله قیام های علویین بر ضد دولت بنی امیه بوده که در محدوده کوفه، در سال های 120 یا 121 یا 122 و یا 125 سرکوب شده است. پس از شهادت جنازه وی به مدت چهار سال به صلیب کشیده شده و سپس سوزانده می شود. شیخ مفید از وی با عنوان «عابد، ورع، فقیه، سخی و شجاع» یاد می کند. برخی زید را شاگرد واصل بن عطا ـ بنیانگذار مکتب معتزله ـ دانسته اند که توسط دیگران رد شده است. ظاهراً ابوحنیفه فقیه نامدار اهل سنت، در دفاع از قیام زید فتوا داده است. شایان ذکر است که مذهب زیدیه را برخی منسوب به زید بن حسن بن علی دانسته اند که اشتباه می باشد چرا که زید بن حسن به سبب مدارا با امویان، در نگاه زیدیه شرائط امامت را دارا نمی باشد.