واصلیه (از صوفیه)

از صوفیه.

مرحوم محقق اردبیلی در حدیقة الشیعة می نویسد: «بدانکه مذاهب صوفیه بسیار است، بعضی گفته اند که از آن جمله چهار مذهب اصل است و آن چهار مذهب: اول مذهب حلولیه است. دوم مذهب اتحادیه است، سوم مذهب واصلیه است، چهارم مذهب عشاقیه است و بعضی گفته اند که اصول مذهب ایشان، شش است و تلقینیه و زراقیه را بر آن چهار افزوده اند. بعضی گفته اند که هفت است و وحدتیه را بر آن شش افزوده اند. و بعضی گفته اند اصل دو بوده است.» البته مرحوم محقق اردبیلی در صفحات بعدی کتاب واصلیه را از فروع اتحادیه دانسته است و حرف نخستین را رد می کند.

مرتضی رازی در تبصرة العوام واصلیه را فرقه چهارم از صوفیان دانسته و می نویسد: «ایشان گویند ما واصلیم به حق، نماز و روزه و زکات و حج و احکام دیگر بهر آن نهاده اند تا شخص، اول بدان مشغول شود و تهذیب اخلاق حاصل کند و او را معرفت حاصل شود. و چون معرفت حاصل شد، واصل بود یعنی به حق رسیده باشد و چون واصل شد تکلیف از وی برخاست و هیچ چیز از شرایع دین بر وی واجب نبود و جمله محرمات از خمر و زنا و لواط و مال مردم بر وی حلال بود...»

زین العابدین شیروانی نیز با بیان همین مطلب، می نویسد: «ایشان به آیه واعبد ربک حتی یأتیک الیقین متمسک می شوند.»