تناسخیه

رک: اهل تناسخ.

هفتاد و سه ملت ایشان را همان اهل تناسخ دانسته است. این در حالی است که محمد ملطی شافعی در بیان فرقه های رافضه، فرقه ششم را اهل تناسخ دانسته و در ضمن بیان فرقه یازدهم ( جارودیه ) ایشان را بین غالیه و تناسخیه معرفی می کند. روشن است که تناسخیه در اینجا معنایی عام دارد و انتساب جارودیه به این عنوان، به واسطه آن است که محمد ملطی شافعی می گوید: «ایشان معتقد به انتقال روح از جسد انسان پست به جسد انسان دردمند هستند».

سید محسن امین، در اعیان الشیعة، این نام را به همراه نام های دیگر از احمد بن علی مقریزی به عنوان یکی از فرق شیعه نقل می کند و می نویسد: «خدا می داند که این اسامی را نشنیده ایم و در کتاب های شیعه ندیده ایم و این ها جز برای تشنیع و سست کردن شیعه، ساخته نشده است و این ها اسامی بدون مسمّی است و یک نفر از مورخین شیعه، آن ها را نقل نکرده است». زین العابدین شیروانی می نویسد: «ایشان چند فرقه اند. بعضی منکر حق تعالی بوده و عالم را قدیم می دانند. بعضی به توحید قائل بوده ولی منکر بهشت و دوزخ هستند و می گویند ارواح در همین عالم دور می زنند و بهشت و دوزخ خود را در این عالم مشاهده می کنند».

مقریزی نیز در المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار در بیان فرقه های روافض از تناسخیه نام برده است.