خُرّمیه (همان خرمدینیه): تفاوت بین نسخه‌ها

از دایره المعارف فرق اسلامی
پرش به: ناوبری، جستجو
 
(۱۲ نسخهٔ میانی توسط کاربر مشابهی که نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
 +
همان [[خرّمدینیه]]
  
یا: [[خرّمدینیه]].
+
[[ابن اثیر]] در [[اللباب فی تهذیب الانساب]] ؛ خُرَّمِی را به ضم خاء، تشدید راء مفتوحه و کسر میم ضبط کرده است. <ref> [[اللباب فی تهذیب الانساب]]، [[ابن اثیر]]، ج1، ص436</ref>
  
ایشان پیروان [[بابکیه ـ 1|بابک خرّمدین]] بوده اند.  
+
ایشان پیروان [[بابک خرمدین]] بوده اند.  
  
 
این فرقه از زمره فرقه های اسلامی نیست اما پس از آن که در میان فرقه های اسلامی، فرقه هایی نظیر [[اِباحیه]] و [[اِباحتیه (اباحتیه)|اِباحتیه]] که قائل به [[اباحه]] و رفع تکلیف بودند، یافت شوند، نام خرمیه برای تخریب چنین فرقه هایی بر آن ها اطلاق گردیده است. <ref> [[احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم]]، [[محمد مقدسی]]، ص44 / [[التبصیر فی الدین]]، [[شهفور اسفراینی]]، ص135 / [[تلبیس ابلیس]]، [[ابن جوزی]]، ص102 و 150 / [[التنبیه و الرد علی اهل الاهواء و البدع]]، [[ملطی]]، ص22 / [[خاندان نوبختی]]، [[عباس اقبال]]، ص254 / [[الفرق بین الفرق]]، [[عبدالقاهر بغدادی]]، ص285 / [[فرق الشیعة]]، [[حسن بن موسی نوبختی]]، ص36 و 47 / [[قواعد عقاید آل محمد فی الرد علی الباطنیة]]، [[محمد بن حسن دیلمی]]، ص34 / [[اللباب فی تهذیب الانساب]]، [[ابن اثیر]]، ج1، ص436 / [[المقالات و الفرق]]، [[سعد اشعری]]، ص64 / [[المنیة و الامل فی شرح الملل و النحل]]، [[احمد بن یحیی بن مرتضی]]، ص96</ref>
 
این فرقه از زمره فرقه های اسلامی نیست اما پس از آن که در میان فرقه های اسلامی، فرقه هایی نظیر [[اِباحیه]] و [[اِباحتیه (اباحتیه)|اِباحتیه]] که قائل به [[اباحه]] و رفع تکلیف بودند، یافت شوند، نام خرمیه برای تخریب چنین فرقه هایی بر آن ها اطلاق گردیده است. <ref> [[احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم]]، [[محمد مقدسی]]، ص44 / [[التبصیر فی الدین]]، [[شهفور اسفراینی]]، ص135 / [[تلبیس ابلیس]]، [[ابن جوزی]]، ص102 و 150 / [[التنبیه و الرد علی اهل الاهواء و البدع]]، [[ملطی]]، ص22 / [[خاندان نوبختی]]، [[عباس اقبال]]، ص254 / [[الفرق بین الفرق]]، [[عبدالقاهر بغدادی]]، ص285 / [[فرق الشیعة]]، [[حسن بن موسی نوبختی]]، ص36 و 47 / [[قواعد عقاید آل محمد فی الرد علی الباطنیة]]، [[محمد بن حسن دیلمی]]، ص34 / [[اللباب فی تهذیب الانساب]]، [[ابن اثیر]]، ج1، ص436 / [[المقالات و الفرق]]، [[سعد اشعری]]، ص64 / [[المنیة و الامل فی شرح الملل و النحل]]، [[احمد بن یحیی بن مرتضی]]، ص96</ref>
  
رک: [[ابومسلمیه]]، [[بابکیه (از غلاة)]].
+
[[عبدالقاهر بغدادی]] در [[الفرق بین الفرق]] این فرقه را خزمدینیه (به زاء منقوطه) ضبط کرده است. وی این فرقه را منشعب به دو فرقه بابکیه و [[مازیاریه]] دانسته است. <ref> [[الفرق بین الفرق]]، [[عبدالقاهر بغدادی]]، ص285</ref>
 
+
[[ابن اثیر]] در [[اللباب فی تهذیب الانساب]] ؛ خُرَّمِی را به ضم خاء، تشدید راء مفتوحه و کسر میم ضبط کرده است. <ref> [[اللباب فی تهذیب الانساب]]، [[ابن اثیر]]، ج1، ص436</ref>
+
 
+
[[عبدالقاهر بغدادی]] در [[الفرق بین الفرق]] این فرقه را خزمدینیه (به زاء منقوطه) ضبط کرده است. وی این فرقه را منشعب به دو فرقه [[بابکیه]] و [[مازیاریه]] دانسته است. <ref> [[الفرق بین الفرق]]، [[عبدالقاهر بغدادی]]، ص285</ref>
+
  
[[محمد کریم خراسانی]] در [[التنبیهات الجلیة فی کشف اسرار الباطنیة]]، این نام را به صورت [[حرمیه]] (به حاء مهمله) و از اسامی [[اسماعیلیه]] ضبط می کند. <ref> [[التنبیهات الجلیة فی کشف اسرار الباطنیة]]، [[محمد کریم خراسانی]]، ص241</ref>
+
[[محمد کریم خراسانی]] در [[التنبیهات الجلیة فی کشف اسرار الباطنیة]]، این نام را به صورت [[حرمیه]] (به حاء مهمله) و از اسامی [[اسماعیلیه (اسماعیلیه)|اسماعیلیه]] ضبط می کند. <ref> [[التنبیهات الجلیة فی کشف اسرار الباطنیة]]، [[محمد کریم خراسانی]]، ص241</ref>
  
از اصل و نسب وی اطلاعی در دست نیست، گروهی وی را فرزندی نامشروع دانسته اند و برخی او را از نوادگان [[ابومسلم خراسانی]] معرفی کرده اند. این درحالی است که [[ابن ندیم]] در [[الفهرست ابن ندیم|الفهرست]] می نویسد: «جاویدان بن شهرک (یا سهرک) که رئیس [[جاویدانیه]] (از [[خرمیه]]) بود در راه برگشت از [[زنجان]]، در ده [[بلال آباد]]، در منزل مادر بابک اقامت می کند و در آن جا کاردانی بابک را پسندیده و وی را با اجازه مادرش همراه می برد. پس از زمانی جاویدان می میرد و همسر او که عاشق بابک شده بود، به پیروان جاویدان می گوید روح وی در بابک حلول کرده و او طی تشریفاتی جانشین جاویدان شده و به ازدواج همسر جاویدان درمی آید.  
+
[[زین العابدین شیروانی]] در [[ریاض السیاحة]] می نویسد: «در [[طخارستان]] و [[توران]] و [[ترکستان]] و جبال [[بدخشان]] با زمره [[مزدکیان]] و خرمیان و الغوریان، مراسم مخالطت به جای آوردم. » <ref> [[ریاض السیاحة]]، [[زین العابدین شیروانی]]، ص132</ref>
  
وی پس از رسیدن به زعامت خرّمیان، بر عبّاسیان شورید و بر قسمت مهمی از [[آذربایجان]] چیره شد. آغاز قیام بابک، در سال 201 هجری قمری بوده است، سال هایی که در اثر مرگ [[هارون الرشید]] (193هـ. ق) و نزاع های [[امین عباسی|امین]] و [[مأمون عباسی|مأمون]] بر سر خلافت و هم چنین قحطی گسترده، حکومت مرکزی عباسی اقتدار خویش را از دست داده بود. قیام بابک را علاوه بر قیامی مذهبی، دارای صبغه سیاسی و ملی نیز می دانند. [[مأمون عباسی|مأمون]] در طول سال های حکومت خود، لشگریان بسیاری را به جنگ [[بابکیه]] گسیل داشت که توفیقی در این امر نداشتند. لشگریان بابک پس از مرگ [[مأمون عباسی|مأمون]] در سال 218 هجری قمری، به مناطق مرکزی [[ایران]] نظیر [[اصفهان]] و [[ری]] حمله کردند، هرچند در این امر توفیق نیافتند. پس از [[مأمون عباسی|مأمون]]، [[معتصم عباسی]]، خیذر بن کاووس معروف به افشین را به جنگ [[خرمیه]] فرستاد. بابک در سال 220 هجری قمری از [[اردبیل]] عقب نشینی کرد و در سال 222 هجری قمری، در [[ارمنستان]] دستگیر شده و توسط افشین به [[سامرا]] فرستاده شد. وی در سال 223 هجری قمری کشته شده و بدنش به دار آویخته شد. برخی نام وی را «حسن» و بابک به (معنای پدر) را لقب وی در مبارزات ملی دانسته اند. <ref> [[دائرة المعارف بزرگ اسلامی]]، ج11، ص23 / [[دانشنامه جهان اسلام]]، ج1، ص77</ref>
+
[[محمد ملطی شافعی]] ضمن ذکر [[اصحاب تناسخ]]، عقیده آن ها و خرمیه را یکسان دانسته است. <ref> [[التنبیه و الرد علی اهل الاهواء و البدع]]، [[محمد ملطی شافعی]]، ص22</ref>
  
[[زین العابدین شیروانی]] در [[ریاض السیاحة]] می نویسد: «در [[طخارستان]] و [[توران]] و [[ترکستان]] و جبال [[بدخشان]] با زمره مزدکیان و خرمیان و الغوریان، مراسم مخالطت به جای آوردم. » <ref> [[ریاض السیاحة]]، [[زین العابدین شیروانی]]، ص132</ref>
+
[[احمد بن یحیی بن مرتضی]] این نام را بر [[باطنیه (لقب اسماعیلیه و قرامطه)|باطنیه]] اطلاق کرده است. <ref> [[المنیة و الامل فی شرح الملل و النحل]]، [[احمد بن یحیی بن مرتضی]]، ص96</ref>
  
[[محمد ملطی شافعی]] ضمن ذکر [[اصحاب تناسخ]]، عقیده آن ها و [[خرمیه]] را یکسان دانسته است. <ref> [[التنبیه و الرد علی اهل الاهواء و البدع]]، [[محمد ملطی شافعی]]، ص22</ref>
+
رک: [[ابومسلمیه]]، [[بابکیه (از غلاة)|بابکیه]].  
  
[[احمد بن یحیی بن مرتضی]] این نام را بر [[باطنیه]] اطلاق کرده است. <ref> [[المنیة و الامل فی شرح الملل و النحل]]، [[احمد بن یحیی بن مرتضی]]، ص96</ref>
 
  
 
== پانویس ==
 
== پانویس ==

نسخهٔ کنونی تا ‏۲ نوامبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۰:۲۹

همان خرّمدینیه

ابن اثیر در اللباب فی تهذیب الانساب ؛ خُرَّمِی را به ضم خاء، تشدید راء مفتوحه و کسر میم ضبط کرده است. [۱]

ایشان پیروان بابک خرمدین بوده اند.

این فرقه از زمره فرقه های اسلامی نیست اما پس از آن که در میان فرقه های اسلامی، فرقه هایی نظیر اِباحیه و اِباحتیه که قائل به اباحه و رفع تکلیف بودند، یافت شوند، نام خرمیه برای تخریب چنین فرقه هایی بر آن ها اطلاق گردیده است. [۲]

عبدالقاهر بغدادی در الفرق بین الفرق این فرقه را خزمدینیه (به زاء منقوطه) ضبط کرده است. وی این فرقه را منشعب به دو فرقه بابکیه و مازیاریه دانسته است. [۳]

محمد کریم خراسانی در التنبیهات الجلیة فی کشف اسرار الباطنیة، این نام را به صورت حرمیه (به حاء مهمله) و از اسامی اسماعیلیه ضبط می کند. [۴]

زین العابدین شیروانی در ریاض السیاحة می نویسد: «در طخارستان و توران و ترکستان و جبال بدخشان با زمره مزدکیان و خرمیان و الغوریان، مراسم مخالطت به جای آوردم. » [۵]

محمد ملطی شافعی ضمن ذکر اصحاب تناسخ، عقیده آن ها و خرمیه را یکسان دانسته است. [۶]

احمد بن یحیی بن مرتضی این نام را بر باطنیه اطلاق کرده است. [۷]

رک: ابومسلمیه، بابکیه.


پانویس

  1. اللباب فی تهذیب الانساب، ابن اثیر، ج1، ص436
  2. احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم، محمد مقدسی، ص44 / التبصیر فی الدین، شهفور اسفراینی، ص135 / تلبیس ابلیس، ابن جوزی، ص102 و 150 / التنبیه و الرد علی اهل الاهواء و البدع، ملطی، ص22 / خاندان نوبختی، عباس اقبال، ص254 / الفرق بین الفرق، عبدالقاهر بغدادی، ص285 / فرق الشیعة، حسن بن موسی نوبختی، ص36 و 47 / قواعد عقاید آل محمد فی الرد علی الباطنیة، محمد بن حسن دیلمی، ص34 / اللباب فی تهذیب الانساب، ابن اثیر، ج1، ص436 / المقالات و الفرق، سعد اشعری، ص64 / المنیة و الامل فی شرح الملل و النحل، احمد بن یحیی بن مرتضی، ص96
  3. الفرق بین الفرق، عبدالقاهر بغدادی، ص285
  4. التنبیهات الجلیة فی کشف اسرار الباطنیة، محمد کریم خراسانی، ص241
  5. ریاض السیاحة، زین العابدین شیروانی، ص132
  6. التنبیه و الرد علی اهل الاهواء و البدع، محمد ملطی شافعی، ص22
  7. المنیة و الامل فی شرح الملل و النحل، احمد بن یحیی بن مرتضی، ص96