اتحادیه: تفاوت بین نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۲۴ مهٔ ۲۰۱۵، ساعت ۰۳:۵۳

از صوفیه.

محقق اردبیلی در حدیقة الشیعة در تشریح مذاهب صوفیه می نویسد: «بدان که مذاهب صوفیه بسیار است، بعضی گفته اند که از آن جمله چهار مذهب اصل است. » ^[۱] وی آن چهار فرقه را حلولیه، اتحادیه، واصلیه و عشّاقی ه برمی شمارد و ادامه می دهد: «بعضی گفته اند که اصول مذاهب ایشان، شش است و تلقینیه و رزاقیه را بر آن چهار افزوده اند. و بعضی گفته اند که هفت است و وحدتیه را بر آن شش افزوده اند و بعضی گفته اند اصل دو اصل است. » ^[۲] محقق اردبیلی در ادامه، این اقوال را رد کرده و اصل مذهب صوفیه را دو فرقه حلولیه و اتحادیه دانسته است. ^[۳] وی در شرح این دو فرقه می نویسد: « حلولیه گویند خدا در ما حلول کرده است. . . و اتحادیه می گویند ما با خدا یکی شده ایم و همچنین خدای تعالی با همه عارفان یکی است. » ^[۴]

مرتضی رازی نیز در تبصرة العوام، صوفیه را به شش فرقه تقسیم می کند و اولین آن ها را همین گروه معرفی کرده و می نویسد: «اول ایشان که دعوی اتحاد کنند، رئیس ایشان حسین بن منصور حلّاج باشد. و این حسین بن منصور حلّاج، ساحر بود و در آن مهارتی داشت و در سحر شاگرد عبدالله بن هلال کوفی بود و عبدالله شاگرد زرقاء الیمامه و زرقاء از کسانی بود که از سجاح آموخته بودند و سجاح در زمان مسیلمه کذاب بود و دعوی پیغمبری کرد و حلاج دعوی خدایی. » ^[۵] عبدالمنعم حفنی ایشان را از غلاة صوفیه دانسته است. ^[۶] لویی ماسینیون در دائرة المعارف الاسلامیة ایشان را زندقه معرفی می کند. ^[۷]

رک: باجربقیه، وحدتیه، حلولیه. ^[۸]

پانویس

1. ↑ حدیقة الشیعة، محقق اردبیلی، ص564
2. ↑ همان
3. ↑ همان، ص565
4. ↑ همان
5. ↑ تبصرة العوام، مرتضی رازی، ص122
6. ↑ موسوعة الفرق و الجماعات و المذاهب و الاحزاب و الحرکات الاسلامیة، عبدالمنعم حفنی، ص44
7. ↑ دائرة المعارف الاسلامیة، ج15، ص178
8. ↑ تاریخ ایران، سرجان ملکم، ج2، ص137 / تبصرة العوام، مرتضی رازی، ص122 / حدیقة الشیعة، محقق اردبیلی، ص565 / ریاض السیاحة، زین العابدین شیروانی، ص303 / منهاج البراعة، دنبلی خویی، ج13، ص140 / هفتاد و سه ملت، ص30