مُریدیه

از صوفیه آفریقا.

دائرة المعارف بزرگ اسلامی دربـاره طریقـه تجـانی می نویسد: « تیجانیه را در 1288 هجـری قمری فـردی الجزایری به نـام ابوالعباس احمد بن محمد مختـار تیجانی (م:1230هـ. ق) که خود یکی از خلیفه های طریقه خلوتیه بود، تشکیل داد. تیجانیه طریقه ای بسته و وحدت گراست. اما انشعاباتی که اغلب مبتنی بر دسته بندی های نژادی اند، در درون آن وجود دارد، بدین شرح: یکم. عُمَریه، که منسوب به حاج عمر بن ساعد تال (م:1281هـ. ق) و مربوط خاندان های توکولور و سونینکه در سنگال، مالی، گینه، چاد و کامرون است؛ دوم. تیواوانیه، که مربوط به مریدان وُلوفِ حاج مالک سی (م:1302هـ. ش) در سنگال و بخشی های مختلف غرب آفریقا ست؛ سوم. نیاسیه یا تربیه، که آن را ابراهیم نیاس (م:1354هـ. ش) تشکیل داد. وی بر اهمیت سرمشق قرار دادن سنت پیامبر صلی الله علیه و آله در زندگی فردی تأکید می کرد و با پافشاری بر جهاد نفس، جهاد نظامی را غیرضروری می شمرد. این طریقه در سودان پیروان بسیار دارد؛ چهارم. حافظیه، که آن را محمد حافظ ولی مختار (م:1247هـ. ق) از اهالی موریتانی ایجاد کرد و علاوه بر موریتانی، در نیجریه، چاد و کامرون نیز گسترش یافت؛ پنجم. مُریدیه نیز طایفه ای است که ریشه در طریقه قادریه دارد و در 1303هجری قمری آن را احمدو بامبا (م:1306هـ. ش) در سنگال تأسیس کرد. ورد نزد این طایفه مجموعه ای از ذکرها و وردهای دو طریقه تیجانی و قادریه است. اما به سبب تعالیم و سازماندهی احمدو بامبا، به طریقه ای مستقل تبدیل شده است. قرائت اوراد و اذکار اسلامی به زبان محلی وُلوف، و مهدی گرایی و موعودگرایی نیز از ویژگی های این طریقه است.

تری مینگهام در تشریح فرقه های قادریه می نویسد: «بکائیه بین مغاربه در صحراهای غربی و سودان و غرب آفریقا منتشر بود. این طریقه را مختار بن احمد (1729ـ1811میلادی) مجدداً احیاء کرد. فرقه هایی که از این طریقه جدا شدند عبارتند از: فاضلیه (پیروان فاضل، 1780ـ1869میلادی)، سیادیه و مُریدیه (در سنگال، پیروان احمد بامبا، م: 1927میلادی). »

شریف یحیی الامین ایشان را فرقه ای از صوفیه که اینک در برخی از کشورهای آفریقایی پراکنده اند، معرفی می کند.