شیعه عباسیه

(یا: هُریریه )

از راوندیه.

بنی عبـاس ابتدا راه امامت و خلافت خـود را از طـریق کیسانیه اثبات می کردند بـه این معنی که محمد بن علی بن عبدالله بن عباس را وصی ابوهاشم بن محمد بن حنفیه معرفی می کردند، و به شیخین بدگویی می کردند به عنوان مثال در اولین روز خلافت سفاح، داوود بن علی ظاهری در منبر مسجد کوفه می گوید: «پس از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) امام به حقی در میان شما نبوده است مگر امیرالمؤمنین علی علیه السلام و این کسی که پشت سر من است (و اشاره به سفاح می نماید)».

ولی بنی عباس بعداً راه خلافت را برگرداندند و گفتند عباس خلیفه رسول خدا (صلی الله علیه و آله) بوده و پس از عباس، به ترتیب اولاد او، خلیفه رسول الله صلی الله علیه و آله می باشند.

سید مرتضی علم الهدی می نویسد: «این فرقه وجود نداشته است و بعدها برخی از افراد به وسیله این عقیده به خلفای عباسی تقرّب جسته اند». به عنوان مثال مروان بن ابی حفصه بزرگترین جایزه خلافت بنی عباس را برای اشعاری که در ترویج این عقیده گفته بود دریافت کرد. او خطاب به آل علی گفته بود:

هل تطمسون من السماء نجومها *** بـاکفکم او تستـرون هلالها

او تـدفعـون مقالـة عن ربکم *** جبـریل بلّغهـا النبـی فقالها

شهدت من الانفال آخـر آیـة *** بتـراثهم فـاردتم ابطالها

ترجمه: «آیا با دستهایتان از آسمان ستاره هایش را محو می کنید و یا هلال آن را مخفی می نمایید و یا آنچه را پروردگارتان گفته است و جبرئیل آورده است و پیامبر خدا فرموده است را به کنار می گذارید؟ و من شهادت می دهم به آخرین آیه سوره انفال که میراث را معلوم ساخته و شما می خواهید آن را باطل گردانید». بیت سوم شعر اشاره به آیه شریفه سوره انفال دارد که می فرماید: [و الذین آمنوا من بعدُ و هاجروا و جاهدوا معکم فاولئک منکم و اولوالارحام بعضهم اولی ببعض فی کتب الله ان الله بکل شئ علیم] و ظاهراً شاعر در صدد آن بوده است که اولویت برخی بستگان را ـ که به تصور خودش عمو از آن جمله است ـ بر بستگان دیگر ثابت نماید.

و نیز همین شاعر گفته:

أنّی یکـون و لیس ذاک بکائـن لبنی البنات وراثة الاعمام

ترجمه: کجا بوده است و این موجود نیست که برای فرزندان دختر وراثت عموها برقرار باشد.

از افرادی که به عقیده شیعه عباسیه بوده اند یکی ابوالحسین حسن بن عمرو بن جهم شیعی (م: 288هـ. ق) است که به تصریح دارقطنی از شیعه منصور بوده است و دیگری عبدالله بن محمد الشیعی که او نیز شیعه منصور بوده است و همچنین می توان از جمله آنان از ابوبکر محمد بن منصور بن النضر بن اسماعیل معروف به ابن ابی الجهم شیعی (م: 323هـ. ق) یاد کرد.

آیت الله سید مهدی روحانی مطلب خود را از الشافی فی الامامة نوشته سید مرتضی علم الهدی ـ بدون ذکر صفحه ـ نقل می کند ولی ما آن را در تلخیص الشافی، نوشته شیخ طوسی یافتیم. عبارت متن مطابق با دست نوشته های آیت الله سید مهدی روحانی آورده شده است.

رک: راوندیه، ریاحیه، هُریریه.