جوریه: تفاوت بین نسخه‌ها

از دایره المعارف فرق اسلامی
پرش به: ناوبری، جستجو
جز جوریه» را محافظت کرد ([ویرایش=فقط مدیران] (بی‌پایان) [انتقال=فقط مدیران] (بی‌پایان)) [آبشاری])
سطر ۱: سطر ۱:
 
از [[صوفیه]].  
 
از [[صوفیه]].  
  
[[سرجان ملکم]] در ضمن بیان فرقه های بیست گانه [[صوفیه]]، یکی از آن ها را [[جودیه]] دانسته و می نویسد: «ایشان افسانه ها و حکایات خوش دارند و در استیفای شهوات آزادند». <ref> [[تاریخ ایران]]، [[سرجان ملکم]]، ج2، ص138</ref>  
+
ایشان پیروان شیخ حسن جوری می باشند.
 +
 
 +
[[محمد جواد مشکور]] می نویسد: «ایشان پیروان شیخ حسن جوری بودند که در سال 746هجری قمری به قتل رسید». <ref> [[فرهنگ فِرَق اسلامی]]، [[محمد جواد مشکور]]، ص319</ref> این در حالی است که [[محقق اردبیلی]] به این فرقه عقایدی را نسبت می دهد که چندان به عقاید شیخ حسن جوری مشابهت ندارد. ضمن این که در [[حدیقة الشیعة]] و در ذیل نام این فرقه، سخنی از شیخ حسن جوری نرفته است.
 +
 
 +
این در حالی است که [[محقق اردبیلی]] پس از ذکر [[جوریه]] به عنوان فرقه هجدهم از [[صوفیه]] می نویسد: «ایشان را اگر میسّر باشد البسة الوان از ابریشم محض و زرینه و زربفت درپوشند و مجالس از ساز و خمر و شاهدان و امردان آراسته دارند و استماع نقش و صوف دف و نی و سایر سازها نمایند و قصّه های دروغ گوش کنند خصوصاً قصّه های گبران که آن را شاهنامه نام کرده اند و ندانسته اند که در بعضی از کتب معتبره [[امامیه]] مسطور و مروی است از حضرت امام همام محمدتقی علیه السلام که آن حضرت از حضرت [[رسول صلی الله علیه و آله]] روایت نموده که فرمود: «ذکر [[علی بن ابی طالب]] عبادة و من علامات المنافق ان یتنفر عن ذکره و یختار استماع القصص الکاذبة و اساطیر المجوس علی استماع فضایله ثم قرأ علیه السلام و اذا ذکرالله وحده اشمأزت قلوب الذین لایؤمنون بالاخرة و لهم عذاب مهین. یعنی یادکردن [[علی بن ابی طالب]] علیه السلام عبادت است و از علامات منافقست که می رمد و تنفر می نماید از یاد کردن او و اختیار می کند شنیدن قصه های دروغ و افسانه های مجوس را بر شنیدن فضایل آن حضرت. » و با آن که اکثر طایفه [[جوریه]] بیشتر از باقی طوایف [[صوفیه]] در ریا کوشند معهذا دعوای برائت از ریا کنند و گویند ما عارفیم و آنچه از فسق و فجور و جور و ستم می کنیم از جهت دفع ریا می کنیم و اکثر ایشان خود را از طایفه [[ملامتیه]] شمارند و [[ملامتیه]] با کمال نامقیدی که دارند، از این طایفه عار می دارند و می گویند ما ظلم بر خود می کنیم نه بر غیر و ایشان بر خود و بر غیر ظلم می کنند. اگرچه اکثر [[ملامتیه]] به خانه های این گروه تردد می کنند و چشم بر آش ایشان دارند و این [[جماعت]] اگر دست یابند به قهر و ظلم و تعدی مال مردمان را بستانند بلکه خانه های ایشان را به آب رسانند و رحم مطلق در دل ایشان نباشد و به جز خوردن حرام و افعال ناشایست کاری نکنند. و معلوم است که این [[جماعت]] اعتقاد به ثواب و عقاب خدا و روز جزا ندارند که اگر معتقد می بودند راضی به ظلم و جور نمی شدند و اکثر اتراک را این صفت باشد و الحق آن پیران و این مریدان گمراه خر، مناسبت تمام به یکدیگر دارند و آن پیران فریبنده مکار این طور مریدان رشوه خوار ستمکار می خواهند. و ظاهر این است که این طایفة [[جوریه]] فاسد عقیده اند. و دلیل بر آن که طایفه [[جوریه]] اعتقاد به خدا ندارند آن است که سادات و علماء نزد ایشان خوارند و آن [[ملحدان]] و فریبندگان نزد ایشان به غایت صاحب اعتبار. بلی اگر عالمی یا سیدی از روی گمراهی دم از تصوّف زند یا بنا بر مصلحت روزگار و مکر و خدعه خود را صوفی نام کرده، ریشخند ایشان کند، او را عزیز دارند. و این فرقه به چیزی چند از [[ملامتیه]] متمیز و متفرع شده اند. یکی آن که [[ملامتیه]] اظهار اجتناب از بردن مال مردم کنند و این گروه از دزدی کردن و رشوه و ربا خوردن و به ظلم و ستم از مردمان گرفتن پروا ندارند و اگر توانند بهانه ها بر خلق گیرند و خانه ها خراب کنند. و [[ملامتیه]] هرچه کنند از ناشایست، گویند که ما این کار به جهت آن می کنیم که مردمان ما را ملامت کنند و این جماعت گویند این فعل ها از برای دفع ریا می کنیم. و [[ملامتیه]] مرید و معتقد [به] ملحدی دیگر نشوند. و اکثر [[جوریه]] به جاهلی که پشمینه پوشیده باشد یا ملحدی که دعوای کشف و کرامات کند و لاف ها زند و سخنان پادرهوا گوید، متوسل شوند و [[ملامتیه]] چون [[واصلیه]] ترک نماز و روزه و سایر فرایض کنند و گاه باشد که بعضی از ایشان به ذکر جلی از روی ریاکاری و دغلی مشغول شوند و از عبادات به همان اکتفا نمایند. و [[جوریه]] بسیار باشد که به بسیار مفروضات و مستحبات عمل کنند بلکه به نماز [[جماعت]] حاضر شوند و با آن که مانند پیران گمراه خود معتقد به شرع و دین نباشند از روی ریاکاری به انواع عبادات پردازند که به این وسیله شاید خود را نیکنام سازند. » <ref> [[حدیقة الشیعة]]، [[محقق اردبیلی]]، ص585</ref>  
  
 
== پانویس ==
 
== پانویس ==

نسخهٔ ‏۲۶ مهٔ ۲۰۱۵، ساعت ۰۳:۳۹

از صوفیه.

ایشان پیروان شیخ حسن جوری می باشند.

محمد جواد مشکور می نویسد: «ایشان پیروان شیخ حسن جوری بودند که در سال 746هجری قمری به قتل رسید». [۱] این در حالی است که محقق اردبیلی به این فرقه عقایدی را نسبت می دهد که چندان به عقاید شیخ حسن جوری مشابهت ندارد. ضمن این که در حدیقة الشیعة و در ذیل نام این فرقه، سخنی از شیخ حسن جوری نرفته است.

این در حالی است که محقق اردبیلی پس از ذکر جوریه به عنوان فرقه هجدهم از صوفیه می نویسد: «ایشان را اگر میسّر باشد البسة الوان از ابریشم محض و زرینه و زربفت درپوشند و مجالس از ساز و خمر و شاهدان و امردان آراسته دارند و استماع نقش و صوف دف و نی و سایر سازها نمایند و قصّه های دروغ گوش کنند خصوصاً قصّه های گبران که آن را شاهنامه نام کرده اند و ندانسته اند که در بعضی از کتب معتبره امامیه مسطور و مروی است از حضرت امام همام محمدتقی علیه السلام که آن حضرت از حضرت رسول صلی الله علیه و آله روایت نموده که فرمود: «ذکر علی بن ابی طالب عبادة و من علامات المنافق ان یتنفر عن ذکره و یختار استماع القصص الکاذبة و اساطیر المجوس علی استماع فضایله ثم قرأ علیه السلام و اذا ذکرالله وحده اشمأزت قلوب الذین لایؤمنون بالاخرة و لهم عذاب مهین. یعنی یادکردن علی بن ابی طالب علیه السلام عبادت است و از علامات منافقست که می رمد و تنفر می نماید از یاد کردن او و اختیار می کند شنیدن قصه های دروغ و افسانه های مجوس را بر شنیدن فضایل آن حضرت. » و با آن که اکثر طایفه جوریه بیشتر از باقی طوایف صوفیه در ریا کوشند معهذا دعوای برائت از ریا کنند و گویند ما عارفیم و آنچه از فسق و فجور و جور و ستم می کنیم از جهت دفع ریا می کنیم و اکثر ایشان خود را از طایفه ملامتیه شمارند و ملامتیه با کمال نامقیدی که دارند، از این طایفه عار می دارند و می گویند ما ظلم بر خود می کنیم نه بر غیر و ایشان بر خود و بر غیر ظلم می کنند. اگرچه اکثر ملامتیه به خانه های این گروه تردد می کنند و چشم بر آش ایشان دارند و این جماعت اگر دست یابند به قهر و ظلم و تعدی مال مردمان را بستانند بلکه خانه های ایشان را به آب رسانند و رحم مطلق در دل ایشان نباشد و به جز خوردن حرام و افعال ناشایست کاری نکنند. و معلوم است که این جماعت اعتقاد به ثواب و عقاب خدا و روز جزا ندارند که اگر معتقد می بودند راضی به ظلم و جور نمی شدند و اکثر اتراک را این صفت باشد و الحق آن پیران و این مریدان گمراه خر، مناسبت تمام به یکدیگر دارند و آن پیران فریبنده مکار این طور مریدان رشوه خوار ستمکار می خواهند. و ظاهر این است که این طایفة جوریه فاسد عقیده اند. و دلیل بر آن که طایفه جوریه اعتقاد به خدا ندارند آن است که سادات و علماء نزد ایشان خوارند و آن ملحدان و فریبندگان نزد ایشان به غایت صاحب اعتبار. بلی اگر عالمی یا سیدی از روی گمراهی دم از تصوّف زند یا بنا بر مصلحت روزگار و مکر و خدعه خود را صوفی نام کرده، ریشخند ایشان کند، او را عزیز دارند. و این فرقه به چیزی چند از ملامتیه متمیز و متفرع شده اند. یکی آن که ملامتیه اظهار اجتناب از بردن مال مردم کنند و این گروه از دزدی کردن و رشوه و ربا خوردن و به ظلم و ستم از مردمان گرفتن پروا ندارند و اگر توانند بهانه ها بر خلق گیرند و خانه ها خراب کنند. و ملامتیه هرچه کنند از ناشایست، گویند که ما این کار به جهت آن می کنیم که مردمان ما را ملامت کنند و این جماعت گویند این فعل ها از برای دفع ریا می کنیم. و ملامتیه مرید و معتقد [به] ملحدی دیگر نشوند. و اکثر جوریه به جاهلی که پشمینه پوشیده باشد یا ملحدی که دعوای کشف و کرامات کند و لاف ها زند و سخنان پادرهوا گوید، متوسل شوند و ملامتیه چون واصلیه ترک نماز و روزه و سایر فرایض کنند و گاه باشد که بعضی از ایشان به ذکر جلی از روی ریاکاری و دغلی مشغول شوند و از عبادات به همان اکتفا نمایند. و جوریه بسیار باشد که به بسیار مفروضات و مستحبات عمل کنند بلکه به نماز جماعت حاضر شوند و با آن که مانند پیران گمراه خود معتقد به شرع و دین نباشند از روی ریاکاری به انواع عبادات پردازند که به این وسیله شاید خود را نیکنام سازند. » [۲]

پانویس

  1. فرهنگ فِرَق اسلامی، محمد جواد مشکور، ص319
  2. حدیقة الشیعة، محقق اردبیلی، ص585