ابوسلمه خلّال

حفص بن سلیمان یا احمد بن سلیمان و یا حفص بن غیاث بن سلیمان مشهور به وزیر آل محمد از بزرگ ترین دعوت کنندگان به عباسیان بوده و در سرنگونی خلافت اموی نقش ممتازی داشته است. وی که به زبان فارسی مسلط بوده، احتمالاً ایرانی الاصل مي‌باشد. در این که چرا به وی خلّال گفته‌اند احتمالات متفاوتی داده شده است. برخی او را سرکه فروش و برخی سازنده نیام شمشیر دانسته و گفته‌اند همین عامل نامیده شدن وی به خلّال بوده است.

ابوسلمه را مي‌توان از مؤثر ترین داعیان عباسی دانست که از ابتدای حرکت عباسیان تا سقوط امویه همواره به نحوی اثرگذار، در جریان امور ایشان بوده است. ارتباطات فراوان با ابراهیم امام و ابومسلم خراسانی و رهبری قیام کوفه در 10 محرم 132 هجری قمری، وی را به گونه ای مطرح کرده که سفّاح، برادر ابراهیم پس از مرگ ابراهیم در زندان امویان، در هنگام ورود به کوفه به ابو سلمه وارد مي‌شود. البته ابوسلمه که حاکم وقت کوفه بوده در معرفی ابوالعباس سفاح به عنوان امام، تأخیر مي‌کند. گفته‌اند ابوسلمه تمایلاتی به علی علیه السلام داشته و مایل بوده خلافت در شورایی از فرزندان علی علیه السلام و عباس تعیین شود و به این خاطر نامه ای نیز به امام صادق علیه السلام نوشته ولی این امر توسط حضرت صادق علیه السلام پذیرفته نشده و حضرت، ابوسلمه را شیعه دیگران خوانده اند. ابوسلمه چند ماه پس از روی کار آمدن عباسیان و در سال 132 هجری قمری در سوء قصدی کشته مي‌شود. این امر توسط حکومت وقت به خوارج نسبت داده شده ولی تواریخ آن را به توصیة حاکمان عباسی (سفاح و ابوجعفر منصور) و به دست عمال ابومسلم خراسانی دانسته اند. عنوان وزیر آل محمد که ابوسلمه به آن مشهور شده صرفاً لقبی تشریفاتی است و جنبه رسمی نداشته است. خلّالیه از فرقه‌های عباسی مي‌باشد.