جوریه

از صوفیه.

ایشان پیروان شیخ حسن جوری می باشند.

محمد جواد مشکور می نویسد: «ایشان پیروان شیخ حسن جوری بودند که در سال 746هجری قمری به قتل رسید». این در حالی است که مقدس اردبیلی به این فرقه عقایدی را نسبت می دهد که چندان به عقاید شیخ حسن جوری مشابهت ندارد. ضمن این که در حدیقة الشیعة و در ذیل نام این فرقه، سخنی از شیخ حسن جوری نرفته است.

این در حالی است که مقدس اردبیلی پس از ذکر جوریه به عنوان فرقه هجدهم از صوفیه می نویسد: «ایشان را اگر میسّر باشد البسه الوان از ابریشم محض و زرینه و زربفت درپوشند و مجالس از ساز و خمر و شاهدان و امردان آراسته دارند و استماع نقش و صوف دف و نی و سایر سازها نمایند و قصّه های دروغ گوش کنند خصوصاً قصّه های گبران که آن را شاهنامه نام کرده اند و ندانسته اند که در بعضی از کتب معتبره امامیه مسطور و مروی است از حضرت امام همام محمدتقی علیه السلام که آن حضرت از حضرت رسول صلی الله علیه و آله روایت نموده که فرمود: «ذکر علی بن ابی طالب عبادة و من علامات المنافق ان یتنفر عن ذکره و یختار استماع القصص الکاذبة و اساطیر المجوس علی استماع فضایله ثم قرأ علیه السلام و اذا ذکرالله وحده اشمأزت قلوب الذین لایؤمنون بالاخرة و لهم عذاب مهین. یعنی یادکردن علی بن ابی طالب علیه السلام عبادت است و از علامات منافقست که می رمد و تنفر می نماید از یاد کردن او و اختیار می کند شنیدن قصه های دروغ و افسانه های مجوس را بر شنیدن فضایل آن حضرت. » و با آن که اکثر طایفه جوریه بیشتر از باقی طوایف صوفیه در ریا کوشند معهذا دعوای برائت از ریا کنند و گویند ما عارفیم و آنچه از فسق و فجور و جور و ستم می کنیم از جهت دفع ریا می کنیم و اکثر ایشان خود را از طایفه ملامتیه شمارند و ملامتیه با کمال نامقیدی که دارند، از این طایفه عار می دارند و می گویند ما ظلم بر خود می کنیم نه بر غیر و ایشان بر خود و بر غیر ظلم می کنند. اگرچه اکثر ملامتیه به خانه های این گروه تردد می کنند و چشم بر آش ایشان دارند و این جماعت اگر دست یابند به قهر و ظلم و تعدی مال مردمان را بستانند بلکه خانه های ایشان را به آب رسانند و رحم مطلق در دل ایشان نباشد و به جز خوردن حرام و افعال ناشایست کاری نکنند. و معلوم است که این جماعت اعتقاد به ثواب و عقاب خدا و روز جزا ندارند که اگر معتقد می بودند راضی به ظلم و جور نمی شدند و اکثر اتراک را این صفت باشد و الحق آن پیران و این مریدان گمراه خر، مناسبت تمام به یکدیگر دارند و آن پیران فریبنده مکار این طور مریدان رشوه خوار ستمکار می خواهند. و ظاهر این است که این طایفه جوریه فاسد عقیده اند. و دلیل بر آن که طایفه جوریه اعتقاد به خدا ندارند آن است که سادات و علماء نزد ایشان خوارند و آن ملحدان و فریبندگان نزد ایشان به غایت صاحب اعتبار. بلی اگر عالمی یا سیدی از روی گمراهی دم از تصوّف زند یا بنا بر مصلحت روزگار و مکر و خدعه خود را صوفی نام کرده، ریشخند ایشان کند، او را عزیز دارند. و این فرقه به چیزی چند از ملامتیه متمیز و متفرع شده اند. یکی آن که ملامتیه اظهار اجتناب از بردن مال مردم کنند و این گروه از دزدی کردن و رشوه و ربا خوردن و به ظلم و ستم از مردمان گرفتن پروا ندارند و اگر توانند بهانه ها بر خلق گیرند و خانه ها خراب کنند. و ملامتیه هرچه کنند از ناشایست، گویند که ما این کار به جهت آن می کنیم که مردمان ما را ملامت کنند و این جماعت گویند این فعل ها از برای دفع ریا می کنیم. و ملامتیه مرید و معتقد [به] ملحدی دیگر نشوند. و اکثر جوریه به جاهلی که پشمینه پوشیده باشد یا ملحدی که دعوای کشف و کرامات کند و لاف ها زند و سخنان پادرهوا گوید، متوسل شوند و ملامتیه چون واصلیه ترک نماز و روزه و سایر فرایض کنند و گاه باشد که بعضی از ایشان به ذکر جلی از روی ریاکاری و دغلی مشغول شوند و از عبادات به همان اکتفا نمایند. و جوریه بسیار باشد که به بسیار مفروضات و مستحبات عمل کنند بلکه به نماز جماعت حاضر شوند و با آن که مانند پیران گمراه خود معتقد به شرع و دین نباشند از روی ریاکاری به انواع عبادات پردازند که به این وسیله شاید خود را نیکنام سازند. »