خُرّمیه (همان خرمدینیه)
یا: خرّمدینیه.
ایشان پیروان بابک خرّم دین بوده اند.
این فرقه از زمره فرقه های اسلامی نیست اما پس از آن که در میان فرقه های اسلامی، فرقه هایی نظیر اِباحیه و اِباحتیه که قائل به اباحه و رفع تکلیف بودند، یافت شوند، نام خرمیه برای تخریب چنین فرقه هایی بر آن ها اطلاق گردیده است. [۱]
رک: ابومسلمیه، بابکیه (از غلاة).
ابن اثیر در اللباب فی تهذیب الانساب ؛ خُرَّمِی را به ضم خاء، تشدید راء مفتوحه و کسر میم ضبط کرده است. [۲]
عبدالقاهر بغدادی در الفرق بین الفرق این فرقه را خزمدینیه (به زاء منقوطه) ضبط کرده است. وی این فرقه را منشعب به دو فرقه بابکیه و مازیاریه دانسته است. [۳]
محمد کریم خراسانی در التنبیهات الجلیة فی کشف اسرار الباطنیة، این نام را به صورت حرمیه (به حاء مهمله) و از اسامی اسماعیلیه ضبط می کند. [۴]
زین العابدین شیروانی در ریاض السیاحة می نویسد: «در طخارستان و توران و ترکستان و جبال بدخشان با زمره مزدکیان و خرمیان و الغوریان، مراسم مخالطت به جای آوردم. » [۵]
محمد ملطی شافعی ضمن ذکر اصحاب تناسخ، عقیده آن ها و خرمیه را یکسان دانسته است. [۶]
احمد بن یحیی بن مرتضی این نام را بر باطنیه اطلاق کرده است. [۷]
پانویس
- ↑ احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم، محمد مقدسی، ص44 / التبصیر فی الدین، شهفور اسفراینی، ص135 / تلبیس ابلیس، ابن جوزی، ص102 و 150 / التنبیه و الرد علی اهل الاهواء و البدع، ملطی، ص22 / خاندان نوبختی، عباس اقبال، ص254 / الفرق بین الفرق، عبدالقاهر بغدادی، ص285 / فرق الشیعة، حسن بن موسی نوبختی، ص36 و 47 / قواعد عقاید آل محمد فی الرد علی الباطنیة، محمد بن حسن دیلمی، ص34 / اللباب فی تهذیب الانساب، ابن اثیر، ج1، ص436 / المقالات و الفرق، سعد اشعری، ص64 / المنیة و الامل فی شرح الملل و النحل، احمد بن یحیی بن مرتضی، ص96
- ↑ اللباب فی تهذیب الانساب، ابن اثیر، ج1، ص436
- ↑ الفرق بین الفرق، عبدالقاهر بغدادی، ص285
- ↑ التنبیهات الجلیة فی کشف اسرار الباطنیة، محمد کریم خراسانی، ص241
- ↑ ریاض السیاحة، زین العابدین شیروانی، ص132
- ↑ التنبیه و الرد علی اهل الاهواء و البدع، محمد ملطی شافعی، ص22
- ↑ المنیة و الامل فی شرح الملل و النحل، احمد بن یحیی بن مرتضی، ص96