صبّاحیه (از فرق مجبره)

از دایره المعارف فرق اسلامی
پرش به: ناوبری، جستجو

از مجبّره.

ابن اثیر در اللباب فی تهذیب الانساب؛ صَبّاحی را به فتح صاد و تشدید باء ضبط کرده است. [۱]

مرحوم آیت الله سید مهدی روحانی ایشان را از فرق مجبّره معرفی می کند.

ایشان پیروان ابوصباح بن معمر می باشند. [۲]

ابوالقاسم بلخی در بیان الادیان در بیان مذاهب مجبّره می نویسد: «ایشان شش فرقه اند: جَهمیه (اصحاب جهم بن صفوانبطحیه (اصحاب اسماعیل بطیحینجاریه (اصحاب حسین بن محمد نجارضراریه (اصحاب ضرار بن جهم)، صباحیه (اصحاب ابی صحاب جهم) [ظاهراً ابی صباح]، نواصریه (اصحاب ناصر زید). ایشان می گویند اگر کسی بد نباشد بغض ما را ندارد». [۳]

مطهر مقدسی در البدء و التاریخ صباحیه را از مجبره دانسته و آنان را از پیروان صبّاح بن سمرقندی معرفی می نماید. مطهر مقدسی همچنین درباره عقاید آن ها می گوید: «آنان می پندارند خلق و امر از ناحیه خداوند همانند شخص خالق زائل نمی گردند [و قدیم است] و بر این امر چنین مثال می زنند: به انسانی که خواب می بیند که در شام یا مکه است، می خورد و می آشامد درحالی که در واقع چنین نیست». [۴]

ارتباط این مطالب با مثال ها چندان روشن نیست.

پانویس

  1. پرش به بالا اللباب فی تهذیب الانساب، ابن اثیر، ج2، ص233
  2. پرش به بالا بیان الادیان، ابوالقاسم بلخی، ص85 / مفاتیح العلوم، محمد بن احمد خوارزمی، ص47 / المواعظ و الاعتبار بذکر الخطط و الآثار، احمد بن علی مقریزی، ج2، ص349
  3. پرش به بالا بیان الادیان، ابوالقاسم بلخی، ص85
  4. پرش به بالا البدء و التاریخ، مطهر مقدسی، ج5، ص146