جنید بغدادی

ابوالقاسم جنید بن محمد بن جنید خزّاز قواریری از صوفیان بزرگ و نامداران قرن سوم هجری قمری است. وی را به سبب آن که پدرش تاجر شیشه (قواریر) و خودش تاجر ابریشم خام (خز) بوده، قواریری و خزّاز (به تعبیر خواجه عبدالله انصاری هروی زجّاج) نامیده اند. چنانکه وی را به واسطه آن که اصالتاً از اهالی نهاوند بوده و در بغداد متولد شده و رشد نموده است، بغدادی و نهاوندی خوانده اند. جنید را طاووس العلماء، سلطان المحققین و سید طایفه نیز لقب داده اند. از خانواده و کودکی جنید اطلاعی در دست نیست. وی نزد ابوثور (فقیه مشهور) فقه آموخته و در بیست سالگی در حضور او فتوی می داده است، و به همین سبب پیش از آن که به صوفی بودن مشهور باشد، وی را به عنوان فقیه معرفی کرده اند. برخی او را شافعی و برخی حنبلی دانسته و برخی نیز از امکان شیعه بودن او سخن گفته اند. جنید نیمی از عمر خود را نزد سری سقطی شاگردی کرده است و برای رعایت حرمت استاد، در طول سال هایی که سری سقطی مشغول تدریس بوده است، از وعظ و خطابه امتناع می کرده است. بسیاری از مشایخ صوفیه نیز در شمار شاگردان وی شمرده شده اند. از جمله ایشان می توان به جُریری (که بنا به وصیت جنید جانشین وی شده است) حلّاج (که جنید او را از عواقب دعوی اش بیم داده است) و شبلی (که جنید او را برای زدودن غرور، به گدایی واداشته است) اشاره کرده، تاریخ فوت او را نوروز 197 یا 298 هجری قمری ضبط کرده اند. جنید در اظهار آرای خود بسیار محتاط بوده و زندگی به نسبت آرامی را گذرانده است. یکی از مهم ترین امتیازات جنید بر مشایخ آن روزگار، جمع کردن علم و تجربه های عرفانی بوده است. هجویری مراقبه باطن را طریقه جنیدیان دانسته است. جنید بر خلاف صوفیان لباس پوشیده و لباس علما را به تن می کرده است. معمولاًً صوفیان دیگر برای دیدار او به بغداد می آمدند و خود او جز یک بار برای حج، سفر شایان ذکری نداشته است. جنید گاه به اشعاری ترنم می کرده است.