جابر بن حیان

ابوموسی یا ابوعبدالله جابر بن حیان بن عبدالله کوفی معروف به صوفی، از دانشمندان بزرگ قرن‌های آغازین هجری قمری است. وی که اصالتاً خراسانی بوده، از اهالی کوفه بوده و گویا در سال 107هجری قمری در همان شهر به دنیا آمده است. برخی او را از اهالی طرطوس که بندری در شام بوده، دانسته اند. جابر در سال‌های جوانی، به دعوت سرّی عباسیان می پیوندد و برای تبلیغ این امر به خراسان رفته و در آن جا به دست حکمران اموی دستگیر می شود. جابر بعدها به دستگاه برامکه نزدیک شده و از خاصان درگاه جعفر بن یحیی برمکی (م: 187هـ. ق) می گردد. وی در دستگاه‌هارون (م: 193هـ. ق) دارای منزلت بوده و بعد از افول دولت برامکه به کوفه بازگشته و سرانجام در سال 200 هجری قمری در کوفه و یا طوس وفات می یابد. وی از امام صادق علیه السلام کسب فیض کرده است. برخی از منابع، رساله وی را در علم کیمیا به امام صادق علیه السلام نسبت می دهند. جابر کتاب‌های بسیاری داشته که شامل تمام علوم آن روزگار می شده. اما عمده شهرت وی مرهون تلاش‌های او در علم شیمی است. وی کاشف اسید سولفوریک (جوهر گوگرد) و بسیاری از مواد دیگر شیمیایی است.

مجموعه مصنفات وی را تا 500 رساله و کتاب گفته‌اند که تنها برخی از آن‌ها باقی مانده است. جابر هرگز ازدواج نکرده بود.

برخی از متون، جابر را شاگرد امام صادق علیه السلام در عرفان دانسته اند. وی در غرب، بیش از جهان اسلام شناخته شده است.