اتباع مَلِک وکیل

از دایره المعارف فرق اسلامی
پرش به: ناوبری، جستجو

از بهره.

ایشان گروهی از بهره های داوودی می باشند.

دائرة المعارف بزرگ اسلامی درباره تشکیل ایشان می نویسد: «در 1315 هجری قمری انشعاب دیگری در جماعت بهره های داوودی پدیدار گشت. در آن سال شخصی به نام عبدالحسین جیواجی، در نگپور ادعا کرد که با امام غایب اسماعیلیان طیبی ارتباط دارد و امام او را به عنوان حجت خویش برگزیده که مقامی عالی تر از داعی مطلق است. وی خود را به لقب ملک ملقب نمود. عبدالحسین پیروانی در میان بهره های داوودی پیدا کرد که به نام محل اقامتشان در نگپور به مهدی باغ والاها شهرت یافتند. بعدها گروه کوچک تری از مهدی باغ والاها معتقد شدند که دور کشف در تاریخ اسماعیلیان مستعلوی ـ طیبی آغاز شده است و از این رو، دیگر رعایت فرایض و احکام شرعی الزامی نیست. این بهره های اسماعیلی به اتباع ملک وکیل یا آرتالیس والاها معروف شدند. جماعت بسیار کوچکی از مهدی باغ والاها هنوز در نگپور پایگاه دارند و از رهبران خودشان متابعت می کنند. » [۱]

محمدسعید بهمن پور می نویسد: «در سال 1891، تاجر خرده پایی به نام عبدالحسین جیواجی، اختلافی در جامعه بهره پدید آورد. جیواجی مشروعیت داعی چهل و هفتم را قبول نداشت و مدعی بود که پس از وفات محمدبدرالدین، داعی چهل و ششم داوودی در سال 1840، امر به چهار داعی مستور که وی آنان را ممالکین می خواند منتقل گردیده است. به ادعای وی چهارمین این داعیان مستور، آدم جی طیب جی، که پدر جیواجی بود، قبل از وفات خود در سال 1891، نصی مبتنی بر آن که جیواجی حجت امام است صادر نموده بود. وی به زودی طرفدارانی در بین جامعه داوودی پیدا کرد و حتی برخی از علمای داوودی در آغاز امر، به خاطر انتقاداتی که به رویه داعی مطلق داشتند به او پیوستند و بهره های زیادی از نگپور، گجرات، حیدرآباد، خادش و اجین به سوی او جذب شدند. با این حال او و پیروانش با مقاومت شدید اکثریت جامعه بهره مواجه شدند و به زودی مجبور به ترک نگپور گردیدند. جیواجی که معتقد بود با امام غایب در ارتباط مستقیم است خود را به لقب ملک ملقب نمود و لذا پیروان او به جماعت اتباع ملک مشهور شدند. وی با وجوهاتی که از پیروان خود دریافت می کرد قطعه زمین نسبتاً بزرگی در اطراف نگپور خریداری کرد و آن را مهدی باغ نام نهاد و مقرّ خود را به آنجا منتقل نمود و در آنجا به ایجاد مسجد، جماعت خانه، مدرسه دینی، کلینیک و واحدهای زراعی و مهندسی اقدام کرد. به زودی اکثر اتباع او به مهدی باغ مهاجرت کردند و لذا به مهدی باغ والا (مهدی باغی ها)شهرت یافته اند. به عقیده جیواجی و پیروان او، زمان به سه دوره تقسیم می شود. ابتدا دور فترت بود که سه هزار سال طول کشیده است، بعد از آن دور ستر آغاز گردیده و مدت آن هفت هزار سال بوده است و نهایتاً نوبت به دور کشف می رسد که پنجاه هزار سال طول خواهد کشید. جیواجی معتقد بود که مأموریت دارد دور ستر را که شامل دوران پیامبران و امامان و داعیان مطلق داوودی می شد به پایان ببرد. به گفته او فاصله بین سال های 1891 تا 1901 دوره آخرالزمان است و بعد از آن امر به قائم الزمان منتقل می شود و دوران کشف آغاز می گردد و از آنجا که او طلایه دار قائم الزمان بود، خود را حجت القائم نیز می خواند. جیواجی در سال 1899 درگذشت و به دنبال وفات او پیروانش بر سر جانشینی وی اختلاف کردند. اکثریت به جانشینی حواری نزدیک او خان بهادر غلامحسین میاخان حکیم که جیواجی او را به عنوان حاجب الملک منصوب کرده بود قائل شدند و از آنجا که وی به لقب بدرالدین ملقب گردید، آنان را جماعت اتباع ملک بدرا خواندند. گروه مقابل که در اقلیت قرار داشتند پیروان حواری دیگر جیواجی به نام عبدالقدیر ابراهیم جی چیمثا والا بودند که مدعی بود وارث یا وکیل جیواجی است و از این روی پیروان او به جماعت اتباع ملک وکیل شهرت یافتند. عبدالقدیر خیلی سریع غلامحسین میاخان را تکفیر کرد که مجبور گردید به همراه پیروانش مهدی باغ را ترک کند و به قطعه زمین کوچکی به نام قائم باغ منتقل شود، اما بر سر مالکیت مهدی باغ به نزاع قانونی با اتباع ملک بدرا پرداخت که پرونده این منازعات هنوز در دادگاه های هندوستان مفتوح است. گذشته از این نزاع های قانونی و وراثتی، اختلافات کلامی نیز خیلی زود بین دو فرقه درگرفت. ملک وکیل خود را قائم و امام دوران کشف خواند که جیواجی آمدنش را بشارت داده بود. با وفات او در سال 1911 سه برادرش به نوبت جانشینی او را عهده دار شدند که همگی مدعی مقام امامت بودند. رهبر فعلی این گروه طیبی چیمثاوالا است که مدعی همان عنوان می باشد. اتباع ملک وکیل که به ارتالیزوالا نیز مشهورند، معتقدند که با ورود به دوران کشف و نصب عبدالقدیر به عنوان قائم در سال 1901، شریعت ملغی گردید و دیگر اجرای احکام آن لازم نیست و لذا نماز و روزه و سایر شعائر دینی را ترک کردند. این گروه هم اکنون فصل نامه ای به زبان گجراتی به نام اثبات الکشف منتشر می کنند. هرچند مهدی باغی ها نیز قائل به دوران کشف هستند، اما معتقد به نسخ شریعت نمی باشند. از نظر آنان فرق دوران کشف و دوران ستر آن است که هم اکنون در دوران کشف حجت امام می تواند آشکارا و منطقی، فلسفه احکام شرع را بیان کند. رهبر فعلی اتباع ملک بدرا، محمد امیرالدین است. [۲]

پانویس

  1. دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج13، ص164
  2. اسماعیلیه از گذشته تا حال، محمدسعید بهمن پور، ص309 ـ 311