صاحب الزنج

علی بن محمد بن احمد بن عیسی بن زید بن علی بن حسین بن علی بن ابی طالب علیه السلام ورزنینی علوی ملقب به صاحب الزنج از مبارزین بزرگ عصر عباسی است. وی که در یکی از روستاهای ری به نام ورزنین به دنیا آمد، در سال 255هجری قمری و در دوره خلافت المهتدی بالله غلام‌های سیاه بصره را به گرد خویش جمع کرده و شورشی عظیم برپا داشت و بر شهر بصره تسلط یافت و سپس بر اهواز نیز مسلط شد. حرکت وی از سال 249هجری قمری در منطقه احساء بحرین آغاز شد. صاحب الزنج به واسطه آن که لشگریانش عمدتاًً برده‌های سیاهی بودند که وی آن‌ها را به خود خوانده بود و آن‌ها را آزاد کرده و به ایشان وعده مال و مکنت داده بود، به این نام خوانده شده است. سرانجام در سال 270 هجری قمری، موفق عباسی از امرای دولت عباسی وی را در ضمن جنگ‌های بسیاری شکست داده است. در برخی منابع، عدم رضایت امام عسگری از این قیام ضبط شده است. صاحب الزنج درصدد بوده تا با فتح بغداد، به خلافت عباسیان پایان بخشد. لشگریان وی را تا 300هزار نفر نوشته اند. صاحب الزنج، در بین واسط و بصره، شهری به نام « مختاره » بنا کرده بود که پس از مرگ وی تخریب می شود. .