|
|
| سطر ۱: |
سطر ۱: |
| − | {{coord|2|02|N|45|21|E|type:country|display=title}}
| |
| − | {{تمیزکاری}}
| |
| − | {{جعبه اطلاعات کشور|
| |
| − | نام اصلی = جمهوریة الصومال |
| |
| − | نام فارسی رسمی = جمهوری سومالی |
| |
| − | نام عادی = سومالی |
| |
| − | تصویر پرچم = Flag of Somalia.svg |
| |
| − | تصویر نشان ملی = Coat of arms of Somalia.svg |
| |
| − | شعار ملی = موجود نیست |
| |
| − | سرود ملی = سومالی، از خواب برخیز|
| |
| − | نقشه = Somalia (orthographic projection)-Blue version.svg|200px |
| |
| − | پایتخت = [[موگادیشو]] |latd=2|latm=02|latNS=N|longd=45|longm=21|longEW=E|
| |
| − | بزرگترین شهر = [[موگادیشو]] | |
| |
| − | زبان رسمی = [[زبان سومالیایی]], [[زبان عربی|عربی]] |
| |
| − | نوع حکومت = |
| |
| − | نوع حاکمان = •[[رئیس جمهور]]{{سخ}}• [[نخست وزیر]] |
| |
| − | نام حاکمان = [[حسن شیخ محمود]]{{سخ}}[[نور حسن حسین]] |
| |
| − | نحوه تشکیل = استقلال |
| |
| − | موارد منجر به تشکیل = از [[انگلیس]] و [[ایتالیا]] |
| |
| − | تاریخ تشکیل = [[۲۶ ژوئن]] و [[۱ ژوئیه]] [[۱۹۶۰ (میلادی)|۱۹۶۰]] |
| |
| − | مساحت = ۶۳۷,۶۶۱ |
| |
| − | رتبه مساحت = ۴۲ام |
| |
| − | درصد آبها = ۱.۶ |
| |
| − | سال براورد جمعیت = [[۲۰۰۸ (میلادی)|۲۰۰۸]] |
| |
| − | جمعیت = ۹,۵۵۸,۶۶۶ |
| |
| − | رتبه جمعیت = ۸۵ام |
| |
| − | تراکم جمعیت = ۱۳ |
| |
| − | رتبه تراکم جمعیت = ۱۹۸ام |
| |
| − | سال تولید ناخالص داخلی = |
| |
| − | تولید ناخالص داخلی = |
| |
| − | رتبه تولید ناخالص داخلی = |
| |
| − | سرانه تولید ناخالص داخلی = |
| |
| − | رتبه سرانه تولید ناخالص داخلی = |
| |
| − | سال شاخص توسعه انسانی = |
| |
| − | شاخص توسعه انسانی = |
| |
| − | رتبه شاخص توسعه انسانی = |
| |
| − | وضع شاخص توسعه انسانی = |
| |
| − | واحد پول = [[شیلینگ]] |
| |
| − | کد واحد پول = SOS |
| |
| − | منطقه زمانی = EAT |
| |
| − | منطقه زمانی تابستانی = DAS |
| |
| − | utc = = +3|
| |
| − | dst = +3 |
| |
| − | کد بین‌المللی خودرو = |
| |
| − | دامنه اینترنتی = [[.so]] |
| |
| − | پیش‌شماره تلفنی = ۲۵۲ |
| |
| − | }}
| |
| − |
| |
| | '''سومالی''' کشوری است در شرق قارهٔ [[آفریقا]]. پایتخت آن [[موگادیشو]] است. | | '''سومالی''' کشوری است در شرق قارهٔ [[آفریقا]]. پایتخت آن [[موگادیشو]] است. |
| | | | |
| | «سومالی» (به [[زبان سومالیایی]]: «سوومالیاً؛ به [[زبان عربی]]: الصومال)، که قبلاً با نام» جمهوری دمکراتیک سومالی" شناخته می‌شد، یک کشور ساحلی است که در منطقه [[شاخ آفریقا]] در [[شرق آفریقا]] واقع شده‌است. | | «سومالی» (به [[زبان سومالیایی]]: «سوومالیاً؛ به [[زبان عربی]]: الصومال)، که قبلاً با نام» جمهوری دمکراتیک سومالی" شناخته می‌شد، یک کشور ساحلی است که در منطقه [[شاخ آفریقا]] در [[شرق آفریقا]] واقع شده‌است. |
| | | | |
| − | مرزهای این کشور در غرب به [[اتیوپی]]، از شمال و نیمه غربی به [[جیبوتی]]، از جنوب غرب به [[کنیا]]، از شمال به [[خلیج عدن]] و [[اقیانوس هند]] در شرق محدود می‌گردد. در حال حاضر [[حاکمیت]] سومالی انحصاراً در حد [[حقوق قانونی]] قرار داشته و این کشور فاقد حاکمیت دولت مرکزی برسمیت شناخته شده بوده و از هرگونه شاخص‌های مرتبط با دولت مستقل ثابت محروم است. مقامات [[غیر رسمی]] در اختیار دولت‌های نهادی غیر منتخب مناطق [[سومالی لند]]، [[پانت لند]]، [[شورای عالی دیوان اسلامی]] و دولت انتقالی موقت ضعیف ولی قابل قبول [[سازمان ملل متحد]] مستقر در شهر [[بایدوا]] واقع در حدود ۲۵۰ کیلومتری شمال غرب پایتخت، موگادیشو قرار دارد. خشونت بمانند آفتی کشنده سومالی را از زمان جنگ‌های داخلی برآمده از از اخراج [[محمد زیادباره]] دیکتاتور پیشین در سال [[۱۹۹۱ (میلادی)|۱۹۹۱]] فرا گرفته‌است.<ref>[http://today.reuters.com/news/articlenews.aspx?type=reutersEdge&storyID=2006-09-09T061747Z_01_L09446351_RTRUKOC_0_US-SOMALIA.xml Business & Financial News, Breaking US & International News | Reuters.com<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref> | + | مرزهای این کشور در غرب به [[اتیوپی]]، از شمال و نیمه غربی به [[جیبوتی]]، از جنوب غرب به [[کنیا]]، از شمال به [[خلیج عدن]] و [[اقیانوس هند]] در شرق محدود می‌گردد. در حال حاضر [[حاکمیت]] سومالی انحصاراً در حد [[حقوق قانونی]] قرار داشته و این کشور فاقد حاکمیت دولت مرکزی برسمیت شناخته شده بوده و از هرگونه شاخص‌های مرتبط با دولت مستقل ثابت محروم است. مقامات [[غیر رسمی]] در اختیار دولت‌های نهادی غیر منتخب مناطق [[سومالی لند]]، [[پانت لند]]، [[شورای عالی دیوان اسلامی]] و دولت انتقالی موقت ضعیف ولی قابل قبول [[سازمان ملل متحد]] مستقر در شهر [[بایدوا]] واقع در حدود ۲۵۰ کیلومتری شمال غرب پایتخت، موگادیشو قرار دارد. خشونت بمانند آفتی کشنده سومالی را از زمان جنگ‌های داخلی برآمده از از اخراج [[محمد زیادباره]] دیکتاتور پیشین در سال [[۱۹۹۱ (میلادی)|۱۹۹۱]] فرا گرفته‌است. |
| − | | + | |
| | == تاریخ == | | == تاریخ == |
| | {{اصلی | تاریخ سومالی}} | | {{اصلی | تاریخ سومالی}} |
| سطر ۶۱: |
سطر ۱۲: |
| | در اواخر سال ۱۹۶۹، و به‌دنبال قتل شرماکه، کسی که از سال ۱۹۶۷ -: ۱۹۶۹ بعنوان رئیس جمهور انتخاب و فعالیت نموده بود، یک [[دولت نظامی]] قدرت را بدست گرفت. در سال ۱۹۶۹ و در پی وقوع یک [[کودتا]]، [[محمد زیادباره]]، یک [[ژنرال]] نیروهای مسلح، ریاست جمهوری را برعهده گرفت. رهبران انقلابی ارتش به سرکردگی زیادباره اقدام به ایجاد فعالیت‌های گسترده عمومی نمودند. آنها همچنین اقدام به اجرای موفق طرح [[سواد آموزی]] در مناطق شهری و روستائی نموده که بنحو شگفت آوری نرخ باسوادان را از ۵٪ به ۵۵٪ در اواسط دهه [[۱۹۸۰ (میلادی)|۱۹۸۰]] ارتقاء داد. | | در اواخر سال ۱۹۶۹، و به‌دنبال قتل شرماکه، کسی که از سال ۱۹۶۷ -: ۱۹۶۹ بعنوان رئیس جمهور انتخاب و فعالیت نموده بود، یک [[دولت نظامی]] قدرت را بدست گرفت. در سال ۱۹۶۹ و در پی وقوع یک [[کودتا]]، [[محمد زیادباره]]، یک [[ژنرال]] نیروهای مسلح، ریاست جمهوری را برعهده گرفت. رهبران انقلابی ارتش به سرکردگی زیادباره اقدام به ایجاد فعالیت‌های گسترده عمومی نمودند. آنها همچنین اقدام به اجرای موفق طرح [[سواد آموزی]] در مناطق شهری و روستائی نموده که بنحو شگفت آوری نرخ باسوادان را از ۵٪ به ۵۵٪ در اواسط دهه [[۱۹۸۰ (میلادی)|۱۹۸۰]] ارتقاء داد. |
| | | | |
| − | [[پرونده:Zeila ruins.jpeg|بندانگشتی|چپ|260px|خرابه‌های [[سلطنت ادل]] در [[زیلا|زیلای]] سومالی]]
| |
| | در همین زمان، باره یک فرد شاخص کابینه خود بنام سرلشکر گبیر و دو تن دیگر از مقام‌های رسمی را به قتل رسانید. از سال ۱۹۷۷ [[جنگ‌های داخلی]] متناوب به بخشی از واقعیات حیات سومالی تبدیل شده‌اند. در سال ۱۹۹۱، اولین گروه شورشی به رهبری [[عبداللهی یوسف احمد]]، رهبر(اس اس دی اف) بوجود آمده و حکومت رئیس جمهور علی مهدی محمد توسط برخی از جناح‌ها بعنوان رئیس جمهور موقت برسمیت شناخته نگردید. در همان سال، بخش شمالی کشور استقلال خود بعنوان [[سومالی لند]] را اظهار نمود؛ اگرچه این استقلال غیر رسمی و در مقایسه با منطقه پر آشوب جنوب دارای ثبات نسبی بود، ولی توسط هیچ یک از سازمان‌های بین‌المللی پذیرفته نگردید. | | در همین زمان، باره یک فرد شاخص کابینه خود بنام سرلشکر گبیر و دو تن دیگر از مقام‌های رسمی را به قتل رسانید. از سال ۱۹۷۷ [[جنگ‌های داخلی]] متناوب به بخشی از واقعیات حیات سومالی تبدیل شده‌اند. در سال ۱۹۹۱، اولین گروه شورشی به رهبری [[عبداللهی یوسف احمد]]، رهبر(اس اس دی اف) بوجود آمده و حکومت رئیس جمهور علی مهدی محمد توسط برخی از جناح‌ها بعنوان رئیس جمهور موقت برسمیت شناخته نگردید. در همان سال، بخش شمالی کشور استقلال خود بعنوان [[سومالی لند]] را اظهار نمود؛ اگرچه این استقلال غیر رسمی و در مقایسه با منطقه پر آشوب جنوب دارای ثبات نسبی بود، ولی توسط هیچ یک از سازمان‌های بین‌المللی پذیرفته نگردید. |
| | در فاصله سال‌های ۱۹۹۱ و ۱۹۹۲، یک شکاف در گنگره متحد سومالی، که تلاش هائی را در جهت خلع ید باره انجام داده بود، باعث بروز جنگ داخلی بویژه در منطقه موگادیشو گردید. | | در فاصله سال‌های ۱۹۹۱ و ۱۹۹۲، یک شکاف در گنگره متحد سومالی، که تلاش هائی را در جهت خلع ید باره انجام داده بود، باعث بروز جنگ داخلی بویژه در منطقه موگادیشو گردید. |
| سطر ۶۷: |
سطر ۱۷: |
| | در سال ۱۹۹۳ و به‌دنبال عدم موفقیت [[عملیات امید برگشت]] یک تلاش دو ساله از سوی [[سازمان ملل متحد]] (ابتدا در مناطق جنوبی) آغاز گردید که توانست وضعیت زنان را بهبود بخشد. | | در سال ۱۹۹۳ و به‌دنبال عدم موفقیت [[عملیات امید برگشت]] یک تلاش دو ساله از سوی [[سازمان ملل متحد]] (ابتدا در مناطق جنوبی) آغاز گردید که توانست وضعیت زنان را بهبود بخشد. |
| | | | |
| − | [[پرونده:Fakr Ud Din Mosque.jpg|بندانگشتی|300px|چپ|[[مسجد فخرالدین]].]]
| + | نیروهای سازمان ملل متحد شامل نیروی ویژه (Delta Force) ایالات متحده آمریکا بود(همان نیرویی که در جریان عملیات طوفان صحرا در صحرایِ طبس جمهوری اسلامی ایران نیز دچار شکست شد) که ۱9 نفر از آنها در جریان هدف قرار گرفتن بالگرد حامل ایشان در موگادیشو جان خود را از دست دادند و یک نفر به اسارت گرفته شد و در مقابل 1000 نیروی شبه نظامی سومالیایی کشته شدند. |
| − | | + | |
| − | نیروهای سازمان ملل متحد شامل نیروی ویژه (Delta Force) ایالات متحده آمریکا بود(همان نیرویی که در جریان عملیات طوفان صحرا در صحرایِ طبس جمهوری اسلامی ایران نیز دچار شکست شد) که ۱9 نفر از آنها در جریان هدف قرار گرفتن بالگرد حامل ایشان در موگادیشو جان خود را از دست دادند و یک نفر به اسارت گرفته شد (همانگونه که در فیلم «[[سقوط بلاک هاوک]]» ساخته "رِدلی اِسکات" به تصویر کشیده شده‌است) و در مقابل 1000 نیروی شبه نظامی سومالیایی کشته شدند. | + | |
| | | | |
| | سازمان ملل در [[عملیات سپر اتحاد]] که در مورخه ۳ مارس سال ۱۹۹۵ انجام گردید، ناچار از عقب نشینی شد. در این عملیات نیروهای سازمان ملل متحمل خساراتی سنگین گردیدند ولی هنوز نقش دولت اعاده نشده بود. | | سازمان ملل در [[عملیات سپر اتحاد]] که در مورخه ۳ مارس سال ۱۹۹۵ انجام گردید، ناچار از عقب نشینی شد. در این عملیات نیروهای سازمان ملل متحمل خساراتی سنگین گردیدند ولی هنوز نقش دولت اعاده نشده بود. |
| سطر ۸۴: |
سطر ۳۲: |
| | | | |
| | سازمان ملل اقدام به وضع تحریم نظامی سومالی نمود ولی برخی ادعا مینمایند که ایالات متحده قوانین بین‌المللی را با حمایت رهبران نظامی موگادیشو، نقض کرده‌است.{{مدرک}} | | سازمان ملل اقدام به وضع تحریم نظامی سومالی نمود ولی برخی ادعا مینمایند که ایالات متحده قوانین بین‌المللی را با حمایت رهبران نظامی موگادیشو، نقض کرده‌است.{{مدرک}} |
| − |
| |
| − | [[پرونده:Somalia map states regions districts.png|بندانگشتی|350px|نقشه سیاسی سومالی]]
| |
| − |
| |
| − | [[عبداللهی یوسف]]، رئیس جمهور حکومت انتقالی سومالی به بی بی سی گفت که علیرغم اشغال بعضی از مناصب کابینه از سوی نظامیان، ائتلاف نظامیان بطرفیت از سوی دولت موقت نمی‌جنگند. چهار نظامی قدرتمند که بعنوان وزیر کابینه فعالیت مینمودند، از خدمت اخراج شدند.<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/africa/5047766.stm Islamists claim Mogadishu victory]</ref>
| |
| | | | |
| | در تاریخ ۵ ژوئن سال ۲۰۰۶ گروه شبه نظامی اسلامی ادعا نمود که کنترل کل شهر موگادیشو را در اختیار گرفته‌است. در تاریخ ۵ ژوئن سال ۲۰۰۶ آخرین استحکامات ای آر پی سی تی در مناطق جنوبی سومالی، شهر [[جوهار]]، با مقاومتی کم در اختیار یو آی سی قرار گرفت. در واقع ائتلاف نظامیان بصورتی تاثیر گذار از هم پاشیده شد. | | در تاریخ ۵ ژوئن سال ۲۰۰۶ گروه شبه نظامی اسلامی ادعا نمود که کنترل کل شهر موگادیشو را در اختیار گرفته‌است. در تاریخ ۵ ژوئن سال ۲۰۰۶ آخرین استحکامات ای آر پی سی تی در مناطق جنوبی سومالی، شهر [[جوهار]]، با مقاومتی کم در اختیار یو آی سی قرار گرفت. در واقع ائتلاف نظامیان بصورتی تاثیر گذار از هم پاشیده شد. |
| − |
| |
| − | دولت موقت درخواست مداخله یک نیروی حافظ صلح منطقه‌ای شرق آفریقا را نمود. رهبران یو آی سی با این درخواست مخالفت نموده و در یک مراسم رسمی اتحادیه آفریقا که در مورخه [[۹ سپتامبر]] سال [[۲۰۰۶]] در [[لیبی]] برگزار گردید، به رایزنی با کشورهای عضو [[اتحادیه آفریقا]] (ای یو) بر سر ترک طرح‌های ارسال نیروی‌های حافظ صلح به سومالی، پرداختند. گروه‌های اسلامی بطور قاطع با حضور سربازان خارجی در سومالی مخالفند-؛ خصوصاً نیروهای [[اتیوپی|اتیوپیائی]].<ref>[http://today.reuters.com/news/articlenews.aspx?type=reutersEdge&storyID=2006-09-09T061747Z_01_L09446351_RTRUKOC_0_US-SOMALIA.xml Business & Financial News, Breaking US & International News | Reuters.com<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
| |
| − |
| |
| | در سال‌های ۷۸-۱۹۷۷ جنگی سخت بین سومالی و اتیوپی برسر استان اوگادن سومالی در گرفت که دستور آغاز آن توسط اتیوپی صادر گشته و دلیل آن نیز تجزیه سرزمین‌های سومالی در نیمه اول قرن بیستم ذکر شد. همچنین بسیاری ادعا کردند که اتیوپی، با سابقه طولانی امپراتوری، قصد فرمانروائی با واسطه بر سومالی را دارد. | | در سال‌های ۷۸-۱۹۷۷ جنگی سخت بین سومالی و اتیوپی برسر استان اوگادن سومالی در گرفت که دستور آغاز آن توسط اتیوپی صادر گشته و دلیل آن نیز تجزیه سرزمین‌های سومالی در نیمه اول قرن بیستم ذکر شد. همچنین بسیاری ادعا کردند که اتیوپی، با سابقه طولانی امپراتوری، قصد فرمانروائی با واسطه بر سومالی را دارد. |
| − |
| |
| − | گروه شبه نظامی اسلامی که یو آی سی را حمایت می‌کردند بطور مستمر کنترل اکثر مناطق نیمه جنوبی سومالی را بصورت عادی از طریق مذاکره با سران اقوام محلی و نه با استفاده از زور، برعهده گرفت. مواضع اسلام گرایان در خصوص شهر بایدوا که مرکز دولت در آن قرار داشته و اتیوپی نیز اعلام کرده بود که در صورت تهدید آنرا را مورد حمایت قرار خواهد داد، بصورتی شفاف بیان گردید. لکن در مورخه [[۲۵ سپتامبر]] سال [[۲۰۰۶ (میلادی)|۲۰۰۶]]، یو آی سی بسمت بندر جنوبی کیس مایو یعنی آخرین بندر تحت کنترل دولت حرکت نمود.<ref>[http://www.cnn.com/2006/WORLD/africa/09/25/somalia.ap/index.html] {{پیوند مرده}}</ref>
| |
| − |
| |
| − | در روز چهار شنبه [[۱ نوامبر]] سال [[۲۰۰۶ (میلادی)|۲۰۰۶]] مذاکرات صلح بین دولت موقت که از سوی سازمان ملل شناخته شده در شمال از یک سو و اسلام گرایان جنوب معلق گردید. بسیاری از مقامات از جنگ داخلی هراس داشتند. در این میان،
| |
| − | اتیوپی و نیروهای رقیب اریتره‌ای نیز از گروه‌های متخاصم در جنگ قدرت و بن بست سیاسی بین دولت موقت تعیین شده و گروه محبوب یو آی سی حمایت می‌کردند.<ref>[http://web.archive.org/web/20061108024204/http://www.voanews.com/english/2006-11-02-voa65.cfm]</ref>
| |
| − |
| |
| − | == سیاست ==
| |
| − |
| |
| − | برغم داشتن دولتی شناخته شده توسط سازمان‌های بین‌المللی در شهر [[بایدوا]]، سومالی از سال ۱۹۹۱ فاقد دولت ملی تاثیرگذار بوده‌است. این سازمان یا دولت که با نام «دولت انتقالی ملی» خوانده می‌شود تنها کنترل بایدوا را در اختیار داشته و از نظر بیشتر مردم سومالی از وجاهت قانونی برخوردار نیست. دولت موقت در خارج از کشور و توسط نیروهایی که بصورت تاریخی با منافع ملی سومالی در تضاد بوده‌اند، مانند اتیوپی و کشورهای مختلف آفریقائی که سعی در محدودسازی اندازه و عمق توسعه سومالی و دست‌اندازی نهائی بر سرزمین‌های اشغالی این کشور را داشته‌اند، تعیین شده‌است.
| |
| − |
| |
| − | [[پرونده:Flag of Somaliland.svg|بندانگشتی|170px|پرچم [[سومالی‌لند]]]]
| |
| − | از سال ۱۹۹۱ چند قبیله در شمال این کشور با نام [[سومالی‌لند]] اعلام استقلال کرده‌اند.
| |
| − |
| |
| − | در نواحی شمال غرب، جمهوری تبعیدی [[سومالی‌لند]] وجود دارد که استقلال خود را در سال ۱۹۹۱ اعلام نموده‌است. این ناحیه خودگردان علیرغم آنکه نسبت به مناطق جنوب و شمال شرق، ثبات و دمکراسی نسبی خود را حفظ نموده‌است، ولی از جانب جامعه بین‌المللی شناخته شده نمی‌باشد. [[پانت لند]] در نواحی شمال شرق خودگردانی خود را در سال ۱۹۹۸ اظهار نمود. ولی علیرغم آنکه رئیس جمهور اسبق پانت لند هم اکنون ریاست جمهوری دولت بایدوا را برعهده داشته و پانت لند نیز از نظر مساعد خود در اشتراک در حکومت متحد تئوریک آینده خبر داده‌است، تا بحال از یکی شدن با دولت موقت خودداری نموده‌است.
| |
| − |
| |
| − | [[پرونده:ShababFlag.svg|بندانگشتی|170px]]
| |
| − | [[پرونده:Hassan_Sheikh_Mohamud-vf2.jpg|بندانگشتی|200px|[[حسن شیخ محمود]], رئیس جمهور سومالی می‌باشد.]]
| |
| − | در مناطق جنوب شرق داخلی، ایالات [[جوبالند]] و [[سومالی جنوب غرب]] به دولت بایدوا پیوسته‌اند و رهبران آنها از اعضای پارلمان بایدوا هستند. نیمه دیگر کشور با دارا بودن بخش زیادی از جمعیت کشور تحت کنترل [[اتحاد دادگاه‌های اسلامی]] قرار داشته و این شورا بر شهرهای راهبردی موگادیشو، و از ۲۴ سپتامبر سال ۲۰۰۶ کیسمایو احاطه دارد.
| |
| − |
| |
| − | رهبری این شورا بر عهده شیخ [[شریف شیخ احمد]] است. در پاسخ به این سوال که آیا یو آی سی در نظر دارد که کنترل خود را بر سایر مناطق سومالی گسترش دهد یا خیر، شیخ احمد در یک مصاحبه اینگونه اظهار داشت:
| |
| − | {{نقل قول
| |
| − | | «زمین در اولویت اول ما قرار ندارد. اولویت ما آسایش مردم، احترام به شخصیت آنها و اینکه بتوانند در آزادی زندگی کرده و حق تعیین سرنوشت خود را دارا باشند، است. این موارد اولویت‌های ما هستند. حق تقدم در زمین نیست؛ مردم برای ما اهمیت دارند.»
| |
| − | | [http://www.awdalnews.com/wmview.php شناسه مطلب = ۷۴۰۴ شیخ شریف از گفتگو با واشنگتن استقبال مینماید]، ای ان ان، ۹ ژوئن سال ۲۰۰۶]
| |
| − | }}
| |
| − | در تاریخ ۱۴ اکتبر سال ۲۰۰۴، [[اعضای پارلمان]] سومالی یک فرد نظامی بنام [[عبداللهی یوسف]] رئیس جمهور اسبق پانت لند را بعنوان رئیس جمهور آتی کشور انتخاب نمودند. نظر به وضعیت موگادیشو، انتخابات در یک ورزشگاه در [[نایروبی]]، [[کنیا]] برگزار گردید. یوسف توسط [[پارلمان فدرال موقت|پارلمان موقت سومالی]] بعنوان رئیس جمهور دولت موقت انتخاب شد. او موفق شد از ۲۷۵ رای پارلمان، ۱۸۹ رای را بخود اختصاص دهد. جلسه پارلمان نیز در کشور همسایه یعنی کنیا برگزار شد. دولت یوسف از سوی اکثر کشورهای غربی قانونی شمرده شد. اگرچه حاکمیت واقعی او با توجه به تاریخچه نظامی‌گری وی و اینکه در جنگ داخلی که باعث از بین رفتن سومالی گردید، دست داشته مورد سوال است.
| |
| − |
| |
| − | بسیاری از سازمان‌های سیاسی دیگر که برخی از آنان اساسی قومی دارند نیز در سومالی وجود دارند، تلاش برخی دیگر نیز رها سازی سومالی از سیاست‌ها قومی است (مانند [[جبهه اتحاد سومالی]]). خیلی از این سازمان‌ها بعد از وقوع جنگ داخلی بوجود آمدند.
| |
| − |
| |
| − | در هر صورت، از اواخر سال [[۲۰۰۶]]، «دولت موقت ملی» تنها کنترل بخش نسبتاً کوچکی از کشور را برعهده داشته‌است. به اعتقاد برخی نظرات، کنترل این دولت بسختی از مرزهای [[بایدوا]] پایتخت فراتر رفته‌است. در کل، وضعیت سیاسی ناپایداری بر کشور حاکم بوده است؛ بعنوان مثال، در تاریخ [[۱۸ سپتامبر]] سال [[۲۰۰۶]]، عبداللهی یوسف بسختی از حمله‌ای انتحاری که به کاروان وی شد، جان سالم بدر برد. اگرچه در این حمله دوازده نفر دیگر کشته شدند.<ref>[http://www.nytimes.com/2006/09/19/world/africa/19somalia.html?ex=1316318400&en=71813932881e45e7&ei=5088&partner=rssnyt&emc=rss Somali President Survives Suicide Bomb; 8 Others Are Killed - New York Times<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
| |
| − |
| |
| − | == جغرافیا ==
| |
| − | [[پرونده:Somalia-CIA WFB Map.png|250px|thumb]]
| |
| − | سومالی در سواحل شرق قاره آفریقا و بروی خط استوا و قسمت شمالی آن بین [[خلیج عدن]] در قسمت شمال و [[اقیانوس هند]] در شرق واقع شده‌است. این کشور به همراه اتیوپی و جیبوتی را معمولاً بعنوان [[شاخ آفریقا]] مورد اشاره قرار می‌دهند. مرزهای سومالی در شمال غرب به [[جیبوتی]]، در غرب به [[اتیوپی]] و در جنوب غرب به [[کنیا]] محدود می‌گردد. سومالی از مستعمره پیشین ایتالیا [[سومالی‌لند ایتالیائی|منطقه تراست سومالی]] و مستعمره پیشین انگلستان [[سومالی‌لند انگلیسی|سومالی‌لند تحت‌الحمایه انگلستان]] (که هم اکنون در پی شناخت استقلال خویش توسط جامعه جهانی است) تشکیل شده‌است. طول خط ساحلی سومالی ۳۰۲۵ کیلومتر است که بیشترین ساحل در بین کشورهای آفریقائی بحساب می‌آید.
| |
| − |
| |
| − | سومالی با دارا بودن وسعتی برابر با (۶۳۷۶۵۷[[کیلومتر مربع]])، چهل و دومین کشور بزرگ دنیا پس از [[افغانستان]] می‌باشد. اندازه این کشور قابل مقایسه با [[جمهوری مرکزی آفریقا]] و بنوعی کوچک تر از ایالت [[تگزاس]] ایالات متحده می‌باشد.
| |
| − |
| |
| − | == پایتخت ==
| |
| − |
| |
| − | از [[موگادیشو]]، به همراه دیگر نواحی سومالی پیشین، بعنوان نمونه‌ای دارای رژیم سرمایه هرج و مرج یاد می‌شود. علیرغم (یا شاید بدلیل) بی قانونی، موگادیشو در زمینه ارتباطات و اینترنت در شرق آفریقا سرآمد است. در این شهر یک شبکه نوین ارتباطی ایجاد و توسعه یافته‌است که شامل سامانه‌های تلفن سلولی محلی با اتصالات بین‌المللی ماهواره‌ای می‌گردد. عدم وجود سامانه فراگیر اخذ مالیات باعث برخورداری شبکه ارتباطی این کشور از قیمت هائی نازل گردیده که در سراسر قاره آفریقا قابل رقابت نیستند. کافی نت‌های بسیار زیادی دراین کشور بوجود آمده‌اند و علاوه بر آن دو شبکه تلویزیونی و یک فراهم کننده سرویس اینترنت نیز به فعالیت مشغول هستند.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/4020259.stm Telecoms thriving in lawless Somalia]</ref>
| |
| − |
| |
| − | == تقسیمات کشوری ==
| |
| − |
| |
| − | سومالی به هجده بخش [[مناطق سومالی|مناطق]] («گوبولوداً، [[مفرد]]»[[گوبول]]") تقسیم می‌شود که هر منطقه نیز به مناطقی زیر مجموعه بنام [[نواحی سومالی|نواحی]] تقسیم شده‌اند.
| |
| − |
| |
| − | [[پرونده:Somalia Numbered Regions.png|بندانگشتی|330px]]
| |
| − | مناطق عبارتند از:
| |
| − | {{سخ}}۱ [[آودال]]{{سخ}}۲ [[باکول]]{{سخ}}۳ [[بنادیر]]{{سخ}}۴ [[باری، سومالی|باری]]{{سخ}}۵ [[بای، سومالی|بای]]{{سخ}}۶ [[گالگودوود]]{{سخ}}۷ [[جدو]]{{سخ}}۸ [[هیرران]]{{سخ}}۹ [[جوبادا ذکسه]]{{سخ}}۱۰ [[جوبادا هووز]]{{سخ}}۱۱ [[ماداگ]]{{سخ}}۱۲ [[ناگال]]{{سخ}}۱۳ [[ساناگ]]{{سخ}}۱۴ [[شابیل لاها ذکسه]]{{سخ}}۱۵ [[شابیل لاها هووز]]{{سخ}}۱۶ [[سوول]]{{سخ}}۱۷ [[تاگدهییر]]{{سخ}}۱۸ [[وکوویا گالبید]]
| |
| − |
| |
| − | == آب و هوا ==
| |
| − |
| |
| − | [[پرونده:Juba river downstream Jamaame.jpg|بندانگشتی|[[رود جوبا]]]]
| |
| − | بخش شمالی کشور دارای تپه‌های زیاد بوده و ارتفاع بسیاری از مناطق از سطح دریا از ۹۰۰ تا ۲۱۰۰ متر در نوسان است. نواحی مرکزی و جنوبی مسطح بوده و ارتفاع متوسط آن کمتر از ۱۸۰ متر می‌باشد. رود خانه‌های [[رود جوبا|جوبا]] و [[رود شابله|شابله]] از اتیوپی سرچشمه گرفته و در طول کشور به سمت جنوب و اقیانوس هند جاری می‌باشند. البته رود شابله بجز در فصول پر باران به دریا نمی‌رسد.
| |
| − |
| |
| − | عوامل اصلی آب وهوائی این کشور عبارتند از آب وهوای گرم درسراسر سال، بادهای موسمی فصلی و باران‌های نامنظّم که باعث بروز خشکسالی‌های تکرار شونده می‌گردند. متوسط حداکثر دمای روزانه از ۳۰ تا ۴۰ درجه سانتیگراد (۱۰۵-۸۵ فارنهایت) می‌باشد که استثنای آن مناطق مرتفع و در امتداد خط ساحلی شرق است. متوسط حداقل دمای روزانه از حدود ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتیگراد (۸۵-۶۰ فارنهایت) می‌باشد. وجود بادهای موسمی جنوب غرب، یک نسیم دریائی، باعث می‌شود که دوره زمانی بین ماه‌های می‌تا اکتبر ملایمترین فصل موگادیشو به‌شمار آید. دورهٔ دسامبر تا فوریه نیز با وجود بادهای موسمی جنوب شرق، هوای نسبتاً ملایمی دارد، اگرچه وضعیت‌های آب و هوائی جاری در موگادیشو بندرت دلپذیر می‌باشند. دورهٔ زمانی «تنگامبیلی» که در بین دو فصل موسمی (اکتبر – نوامبر و مارس – می) قرار دارد، دوره‌ای گرم و مرطوب به‌شمار می‌آید.
| |
| − |
| |
| − | == اقتصاد ==
| |
| − | {{اصلی|اقتصاد سومالی}}
| |
| − | از زمان فروپاشی دولت، سومالی از آنچه محمد زیاد باره آن را «سوسیالیسم علمی» می‌خواند به یک [[اقتصاد بازار آزاد]] تبدیل شده‌است.
| |
| − |
| |
| − | [[پرونده:Bosaso port.jpg|بندانگشتی|بندر بوساسو]]
| |
| − | سومالی بدلیل مسامحه «جامعه جهانی» بصراحت رشد ونمو یافت. در سومالی "همین نبود دولت به پرورش یک نوع روش عجیب آفریقائی کمک نمود – بخش تجاری کارآ و قابل اتکاء که در ملاء عام کنترل مقامات فاسد بر خود را آشکار نمی‌نمود. سازماندهی صنایع ارتباطات، ترابری و شرکتهای کشتیرانی در جهت ارائه خدمت به بخش خصوصی آزاد می‌باشد. کافی نت‌ها در موگادیشو رشد زیادی داشته‌اند. شرکتهای خصوصی امنیتی به بازرگانان در حفظ سرمایه‌ها و دارایی‌های ایشان خدمات ارائه مینمایند.
| |
| − |
| |
| − | تحقیق اخیر بانک جهانی به این امر اذعان دارد که: «سومالی در خصوص اعلام نرخ‌های شدید فقر اغراق نموده و در برخی موارد از زیر ساخت هائی مناسب تر از کشورهای ثروتمندتر آفریقا، برخوردار است.» دلیل مسلم این امر آنست که این بانک با دولت مرکزی تحت حمایت یارانه‌ای خود، در چپاول ثروت ملی، همزبان نگشته‌است.<ref>[http://www.thenewamerican.com/artman/publish/article_996.shtml] </ref>
| |
| − |
| |
| − | کشاورزی مهمترین بخش فعالیت‌های اقتصادی بوده و حدود ۴۰٪ درآمد سرانه و حدود ۶۵٪ درآمد صادراتی را بخود اختصاص می‌دهد. اقوام ایلیاتی و شبه ایلیاتی کوچ نشین که برای ادامه حیات به دام‌های خود وابسته هستند نیز بخش عمده‌ای از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند. پس از دام، [[موز]] دیگر قلم صادراتی مهم کشور است؛ [[شکر]]، [[ذرت خوشه‌ای]]، [[ذرت]] و [[ماهی]] اقلام تولیدی برای مصرف داخلی هستند. بخش صنعتی کوچک کشور که در رشته پردازش فراورده‌های کشاورزی فعالیت می‌کند، ۱۰٪ درآمد سرانه را ایجاد مینماید.
| |
| − |
| |
| − | == بهداشت ==
| |
| − |
| |
| − | سومالی یکی از بالاترین درصدهای [[مرگ و میر کودکان]] جهان را داراست. ۱۰٪ کودکان در هنگام تولد و ۲۵٪ از آندسته که در هنگام تولد جان سالم بدر می‌برند قبل از رسیدن به پنج سالگی از دنیا می‌روند. ولی از سوی دیگر، سومالی از لحاظ مبتلایان به ویروس اچ آی وی / ایدز کمترین درصد در [[آفریقا]] و جهان را داراست.
| |
| − |
| |
| − | در سومالی – که از زمان آغاز جنگ داخلی و بمدت ۱۴ سال در انزوا بوده و دارای جمعیت مذهبی مسلمان نیز می‌باشد – نرخ این بیماری در حد یک و نیم تا ۲ درصد کل جمعیت بزرگسال می‌باشد.
| |
| − |
| |
| − | «تصویر سومالی در دنیای خارج بدلیل تمایل طبیعی رسانه‌های خارجی به تمرکز بر خبرهای بد، تحریف گشته‌است» دلیل دیگر این امر آنست که «[ص]لح بر اکثر نقاط کشور حاکمیت داشته» و آنکه «در نتیجه اینکه دولت‌های منطقه‌ای و محلی قابلیت ادامه کار در زمینه‌های مختلف زیاد را داشته‌اند.» این مقاله بنقل از عمر موهالیم موحامود، سفیر سومالی در واشنگتن اینگونه می‌آورد که «اهالی سومالی خود را مردمی آزاد می‌دانند. به‌نظر آنان، معنای دولت ثبت کردن، قانونگذاری و محدودیت گذاری می‌باشد» استناد آنان به این تعصب بر اثر فرهنگ کوچ نشینی و تجارب نامناسب از رژیم باره و در تضاد با دولت مرکزی جدید است. این مقاله با ذکر این مطلب بپایان می‌برد که: «سومالی تنها در صورت قرار گرفتن اجزای این پیچیدگی در جای مناسب خود، قادر به مقابله با مشکلات روز افزون مادی و اجتماعی خود خواهد بود.»
| |
| − |
| |
| − | «علیرغم بی نظمی و آشفتگی آشکار، بخش خدماتی سومالی به حیات و رشد خود ادامه داده‌است. در بازار اصلی موگادیشو انواع محصولات از مواد غذائی تا جدیدترین وسایل الکترونیکی عرضه می‌گردد. هتل‌ها به فعالیت خود ادامه داده و شبه نظامیان امنیت را تامین می‌کنند.»<ref>[http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/so.html World Factbook Redirect — Central Intelligence Agency<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
| |
| − |
| |
| − | ساختارهای زیر بنائی مانند جاده‌ها از لحاظ کمیت با کشورهای همسایه یکسان ولی از کیفیتی بسیار پایین تر برخوردار هستند. بر اساس یک گزارش [[بانک جهانی]] ساخت جاده برای بخش خصوصی بدلیل هزینه‌های بالای اجرائی و اینکه آنهائیکه پول جاده را می‌پردازند تنها کسانی نیستند که از آن استفاده می‌کنند، (ببینید [[مشکل مجانی سوارها]]) و از این جهت برگشت سرمایه را با مشکل روبرو می‌سازد، بسیار دشوار است. صنعت پررونق ارتباطات خصوصی بوده و به ارائه سرویس بیسیم و راه اندازی [[کافی نت|کافی نت‌ها]] همت گمارده‌است. شرکتهای رقیب در زمینه تلفن توافق کرده‌اند که استانداردهای اتصالات داخلی را رعایت نمایند. هزینه این امور از کمک‌های [[سازمان ملل متحد]] به [[انجمن ارتباطات سومالی]] تامین شده‌است.
| |
| − |
| |
| − | [[نیروی برق]] توسط موسسات اقتصادی بزرگی تامین می‌گردد که اقدام به خرید مولدهای برق نموده و شهرها را به بخش‌های قابل کنترل تقسیم کرده‌اند. سازمان هواپیمائی ملی در سال ۱۹۸۹ و قبل از فروپاشی دولت، تنها یک فروند هواپیما در اختیار داشت. هم اکنون ناوگان هوائی کشور با دارا بودن حدود پانزده هواپیمای مسافربری و بیش از شصت هواپیما پروازهائی به شش مقصد بین‌المللی و تعداد بیشتری مقصد داخلی دارد. بر پایه‌گذارش بانک جهانی، «هم‌اینک، حرفه خطوط خصوصی هوائی در سومالی با وجود رقابت‌های کاری و قیمت از سوی بیش از پنج شرکت ترابری و بازرگانی در حال رشد تلقی می‌شود.» مالک خطوط هوائی دااللو اینگونه اظهار می‌دارد که «بعضی اوقات نداشتن دولت یک معضل و گاهی نیز یک امتیاز بحساب می‌آید، » از اینرو «فساد بدلیل نبود دولت یک مشکل به‌شمار نمی‌آید.»<ref>[http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/AFRICAEXT/SOMALIAEXTN/0,,contentMDK:20398872~menuPK:367671~pagePK:141137~piPK:141127~theSitePK:367665,00.html Somalia - Africa Open for Business<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
| |
| − |
| |
| − | همچنین وظیفه تامین آب آشامیدنی برعهده بخش خصوصی می‌باشد. به هر حال یک آمار مربوط به سال ۲۰۰۰ نشان می‌دهد که در آن سال تنها ۲۱ ٪ مردم به آب مطمئن و سالم دسترسی داشته‌اند. با فروپاشی دولت مرکزی، هم اکنون نظام آموزش کشور نیز در اختیار بخش خصوصی است. یک پژوهش بانک جهانی موید آنست که «افراد فروتن از آموزش سود می‌برند.» بر پایه آخرین اندازه گیری انجام شده در سال ۲۰۰۱، میزان ثبت نام‌های مدارس ابتدائی که ۱۷٪ بوده تقریباً نزدیک به سطح پیش از جنگ ارزیابی گردید. میزان ثبت نام در مدارس راهنمائی از سال ۱۹۹۸ افزایش یافت. بهرحال، تخمین زده می‌شود که میزان باسوادی افراد بزرگسال از ۲۴٪ در سال ۱۹۸۹ به ۱/۱۷٪ در سال ۲۰۰۱ کاهش یافته‌است."<ref>[http://www-wds.worldbank.org/servlet/WDSContentServer/WDSP/IB/2004/03/25/000112742_20040325090551/Rendered/PDF/282760Somalia0Country0reengagement0note.pdf[</ref>
| |
| − |
| |
| − | یک تحقیق جدید تر در سال ۲۰۰۳ نشان داد که نرخ باسوادی به ۱۹٪ رشد یافته‌است.<ref>http://rru.worldbank.org/Documents/PapersLinks/280-nenova-harford.pdf</ref>
| |
| − |
| |
| − | در مقام مقایسه، میزان باسوادی در غرب آفریقا که منطقه‌ای ثروتمند تر است ۴۹٪ بوده و در سایر کشورهای همسایه ۳۵٪ می‌باشد. جنگ سال ۱۹۹۱ باعث توقف کامل تحصیلات عالیه گردید ولیکن [[دانشگاه موگادیشو]] در سال ۱۹۹۸ بازگشائی و اولین دوره دانش‌آموختگی آن در سال ۲۰۰۱ برگزار شد. دانشگاه‌های دیگر نیز در شهرهای دیگر گشایش یافتند. علاوه بر وجوهی که از دانشجویان اخذ می‌شود، بخش بزرگ بودجه سامانه آموزشی از سوی نهادهای نیکوکاری اسلامی بین‌المللی مانند [[الاصلاح]] تامین می‌شود.<ref>[http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2004/35382.htm Somalia<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
| |
| − |
| |
| − | [[پرونده:Somali boy receives a polio vaccination.jpg|thumb]]
| |
| − |
| |
| − | یک مشکل عمده که بر روی رشد اقتصادی تاثیر منفی دارد، عدم ثبات یا تصور وجود آن، می‌باشد. برای انجام امر تجارت، لازم است که سطح معینی از امنیت وجود داشته باشد و از آن مهمتر می‌بایست یک دولت شناخته شده بین‌المللی نیز وجود داشته باشد که از رهبری‌های قومی سنتی، که در حال حاضر نیز کنترل امور در سومالی را در دست دارند، اطمینان بخش تر باشد. بهر حال، اخیراً سرمایه گذاران احساس راحتی بیشتری دارند؛ بعنوان مثال، یک کارخانه ساخت بطری‌های کوکاکولا در سال ۲۰۰۴ در موگادیشو احداث گردید.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/3865595.stm BBC NEWS | Africa | Coca-Cola makes Somalia return<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
| |
| − |
| |
| − | سرویس‌های [[ارسال پول]] به یک صنعت بزرگ در سومالی تبدیل شده‌اند. مردم موفق از گروه‌های [[یهودیان پراکنده]] از سراسر جهان که بخاطر جنگ از کشور فرار کرده‌اند، با سالیانه حدود ۲ میلیارد دلار در اقتصاد سومالی شراکت می‌کنند. در غیاب یک بخش بانکداری رسمی، سرویس‌های مبادله وجوه نقد در سراسر کشور رشد یافته و سالیانه از ۵۰۰ میلیون تا ۱ میلیارد دلار را جابجا مینمایند. ارتباطات بیسیم بخش دیگری است که بدلیل وجود جنگ تبدیل به نیروی اقتصادی عظیمی در سومالی گردیده‌است. کسی دقیقاً نمی‌داند که حجم اقتصاد و میزان رشد آن چه مقدار است.
| |
| − |
| |
| − | == سرشماری جمعیت ==
| |
| − | {{اصلی | سرشماری جمعیت در سومالی}}
| |
| − | [[پرونده:Little Somali girl.jpeg|thumb]]
| |
| − | جمعیت سومالی بالغ بر حدود ۸۵۹۱۰۰۰ نفر می‌باشد. اما تخمین در این زمینه بدلیل وضعیت سیاسی و از آن مهمتر طبیعت زندگی قومی در این کشور، بسیار دشوار است. آخرین [[آمارگیری نفوس]] در سال [[۱۹۷۵]] انجام شد. اکثر تحلیل گران خارجی از نتایج این آمار گیری بهره می‌جویند ولی سومالی کشوری است که در میان دیگر کشورهای آفریقا و جهان از رشدی سریع برخوردار است. هم‌اینک برخی تخمین‌ها جمعیت این کشور را بین ۱۵ تا ۲۵ میلیون نفر برآورد می‌کنند. {{مدرک}}.
| |
| − |
| |
| − | امروزه، حدود ۶۰٪ از کل جمعیت سومالی را اقوام [[کوچ‌نشین]] یا شبه کوچ نشین تشکیل می‌دهد که به نگهداری گله‌های [[احشام]]، [[شتر]]، [[گوسفند]] و [[بز]] اشتغال دارند. حدود ۲۵٪ جمعیت نیز کشاورزانی هستند بصورت عمده در مناطق بارور کشاورزی بین [[رود جوبا|جوبا]] و [[رود شبله|شبله]] در جنوب سومالی زندگی می‌کنند. مابقی جمعیت کشور (۲۰٪ - ۱۵٪) نیز شهر نشین هستند.
| |
| − |
| |
| − | بدلیل وجود جنگ داخلی، این کشور دارای اجتماع [[یهودیان پراکنده]] می‌باشد که یکی از بزرگترین اجتماعات در سراسر قاره آفریقا محسوب می‌گردد. بیش از یک میلیون نفر سومالیائی در خارج از این کشور زندگی می‌کنند واین تعداد جدای از تعدادی است که در استان اوگادن واقع در شمال شرق کنیا و دیجیبوتی ساکن هستند، می‌باشد.
| |
| − |
| |
| − | == زبان‌ها ==
| |
| − | {{اصلی | زبان‌های رایج در سومالی}}
| |
| − | تقریباً تمام مردم به [[زبان سومالیایی|سومالی]] که زبان رسمی کشور است، صحبت مینمایند. اساس این استاندارد از لهجه هائی است که از استان ماداگ نشات گرفته‌اند.
| |
| − |
| |
| − | تا سال [[۱۹۷۳]] یعنی زمانیکه دستور کاربری یک استاندارد یک‌دست با استفاده از [[الفبای لاتین]] توسط شورای عالی انقلاب (اس آر سی) صادر گشت، زبان سومالیائی بطور گسترده در نوشتار مورد استفاده قرار نمی‌گرفت. امروزه زبان سومالیائی زبان مورد استفاده در نظام آموزش این کشور بشمار می‌رود. همچنین [[زبان انگلیسی|انگلیسی]]، [[زبان ایتالیائی|ایتالیائی]] و [[عربی]] نیز کاربرد دارند.
| |
| − |
| |
| − | == فرهنگ ==
| |
| − | {{اصلی | فرهنگ سومالی}}
| |
| − | * [[اسلام در سومالی]]
| |
| − | * [[لیست نویسندگان آفریقائی (به کشور) # سومالی|لیست نویسندگان سومالی]]
| |
| − | * [[موسیقی در سومالی]]
| |
| − |
| |
| − | == ارتباطات ==
| |
| − | سامانه همگانی ارتباطات در سومالی تقریباً بطور کامل از بین رفته و یا تکه تکه شده بود؛ بهرحال علیرغم (یا شاید بدلیل) عدم وجود دولت در سومالی، در بیشتر شهرهای عمده این کشور شرکتهای خصوصی بیسیم وجود دارند که بنحوی کارآ و در مقایسه با کشورهای همسایه، به ارائه سرویسی مطلوب می‌پردازند. سومالی در بین تمام کشورهای آفریقائی دارای ارزانترین هزینه تماس‌های موبایل بوده و برخی از شرکتها مبلغی کمتر از یک سنت را برای هر دقیقه مکالمه مطالبه می‌کنند. ([http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/4020259.stm «ارتباطات تلفنی در سومالی هرج ومرج زده در حال رشد می‌باشد»])
| |
| − | شرکت هائی که در زمینه ارائه سرویس‌های ارتباطی فعالیت دارند عبارتند از:
| |
| − | * [[گولیس تلکام]]
| |
| − | * [[سام تل]]
| |
| − | * [[گالکوم]]
| |
| − | * [[شرکت گلوبال اینترنت]]
| |
| − | * [[هور موود]]
| |
| − | * [[تلکام]]
| |
| − | * [[نیشن لینک]]
| |
| − | * [[نت کو]]
| |
| − | * اس تی جی
| |
| − | * [[دهاب شییل]]
| |
| − |
| |
| − | == جستارهای وابسته ==
| |
| − | * [[اتحادیه محاکم شریعت اسلامی سومالی]]
| |
| − | * [[نبرد موگادیشو]]
| |
| − | * [[دومین نبرد موگادیشو]]
| |
| − | * [[تئوری بلوک‌های سازنده]]
| |
| − | * [[ارتباطات در سومالی]]
| |
| − | * [[روابط خارجی سومالی]]
| |
| − | * [[نیروی نظامی سومالی]]
| |
| − | * [[پیشاهنگی در سومالی]]
| |
| − | * [[ترابری در سومالی]]
| |
| − |
| |
| − | == پیوند به بیرون ==
| |
| − |
| |
| − | === دولت ===
| |
| − | * [http://www.somali-gov.info وب‌گاه رسمی دولت فدرال سومالی]
| |
| − |
| |
| − | === اخبار ===
| |
| − |
| |
| − | {|
| |
| − | ||
| |
| − | * [http://www.akhbaarta.com/news.online.html سومالی: ائتلاف شبه نظامیان ضد تروریست به دادگاه‌های اسلامی واگذار گردید.]
| |
| − | * [http://www.shabellenews.com/news/ne1022.htm مالاریا باعث مرگ دهها نفر در منطقه گیدو سومالی گردید.]
| |
| − | * [http://web.archive.org/web/20060619120103/http://www.cnn.com/2006/WORLD/africa/05/19/somalia.hyenas.reut/index.html هنیاس اقدام به کشتار مردم در سومالی لند نمود]
| |
| − | * [http://allafrica.com/somalia لینک‌های ارائه دهنده اخبار]
| |
| − | ||
| |
| − | * [http://www.ifex.org/en/content/view/full/41 آزادی بین‌المللی تبادل افکار: سومالی]
| |
| − | * [http://pinr.com/report.php?ac=view_report&report_id=527&language_id=1 سومالی وارد وضعیت انقلابی گردید ]
| |
| − | * [http://pinr.com/report.php?ac=view_report&report_id=560&language_id=1 اسلام گرایان سومالی به نهضت خود و عزم اتخاذ روش دیپلماتیک ادامه می‌دهند]
| |
| − | ||
| |
| − | |}
| |
| − |
| |
| − | === اقتصاد ===
| |
| − | * [http://rru.worldbank.org/Documents/PapersLinks/280-nenova-harford.pdf هرج ومرج و نوآوری: بخش خصوصی سومالی چطور با دولت کنار می‌آید؟]
| |
| − |
| |
| − | === اطلاعات عمومی ===
| |
| − | {|
| |
| − | ||
| |
| − | * [http://www.cod.edu/people/faculty/yearman/somalia.htm پروژه حذف طبقه بندی کنوکو-سومالی توسط پروفسور کیت ییرمن، کالج داپیج]
| |
| − | * [http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/africa/country_profiles/1072592.stm جلوه کشورها در اخبار بی بی سی: سومالی]
| |
| − | * [http://newsvote.bbc.co.uk/2/hi/in_depth/africa/2004/somalia/default.stm اخبار مفسرانه بی بی سی – سومالی: آشکار شدن از میان ویرانه ها؟]
| |
| − | * [http://web.archive.org/20071016190534/politicalworld.wordpress.com/2006/09/13/somalia-no-government-no-peace/ سومالی: نه دولت، نه صلح]
| |
| − | * [http://english.pravda.ru/usa/2002/02/28/26693.html حالت سومالی غیر ایده‌آل ایالات متحده]
| |
| − | ||
| |
| − | * [http://dmoz.org/Regional/Africa/Somalia پروژه دایرکتوری باز– سومالی، بخش دایرکتوری]
| |
| − | * [http://www.somplanet.com شبکه‌های سیاره‌ای سومالی]
| |
| − | * [http://archives.cbc.ca/IDD-1-71-723/conflict_war/somalia/ آرشیو دیجیتالی سی بی سی – امور مربوط به سومالی]
| |
| − | * [http://www.hornafrik.com ایستگاه رادیوئی اف ام پر طرفدار در موگادیشو]
| |
| − | * [http://www.somaliaonline.com/ اخبار و گفتگو]
| |
| − | ||
| |
| − | |}
| |
| − |
| |
| − | === یونسکو ===
| |
| − | * [http://www.hivaids.nairobi-unesco.org/ دفتر نایروبی یونسکو به مورد اچ آی وی / ایدز در سومالی می‌پردازد]
| |
| − | * [http://education.nairobi-unesco.org/ دفتر نایروبی یونسکو به مورد آموزش در سومالی می‌پردازد]
| |
| − | * [[:w:en:Somalia|ویکی‌پدیای انگلیسی]]
| |
| | | | |
| | == منابع == | | == منابع == |
در اواخر سال ۱۹۶۹، و به‌دنبال قتل شرماکه، کسی که از سال ۱۹۶۷ -: ۱۹۶۹ بعنوان رئیس جمهور انتخاب و فعالیت نموده بود، یک دولت نظامی قدرت را بدست گرفت. در سال ۱۹۶۹ و در پی وقوع یک کودتا، محمد زیادباره، یک ژنرال نیروهای مسلح، ریاست جمهوری را برعهده گرفت. رهبران انقلابی ارتش به سرکردگی زیادباره اقدام به ایجاد فعالیت‌های گسترده عمومی نمودند. آنها همچنین اقدام به اجرای موفق طرح سواد آموزی در مناطق شهری و روستائی نموده که بنحو شگفت آوری نرخ باسوادان را از ۵٪ به ۵۵٪ در اواسط دهه ۱۹۸۰ ارتقاء داد.
در همین زمان، باره یک فرد شاخص کابینه خود بنام سرلشکر گبیر و دو تن دیگر از مقام‌های رسمی را به قتل رسانید. از سال ۱۹۷۷ جنگ‌های داخلی متناوب به بخشی از واقعیات حیات سومالی تبدیل شده‌اند. در سال ۱۹۹۱، اولین گروه شورشی به رهبری عبداللهی یوسف احمد، رهبر(اس اس دی اف) بوجود آمده و حکومت رئیس جمهور علی مهدی محمد توسط برخی از جناح‌ها بعنوان رئیس جمهور موقت برسمیت شناخته نگردید. در همان سال، بخش شمالی کشور استقلال خود بعنوان سومالی لند را اظهار نمود؛ اگرچه این استقلال غیر رسمی و در مقایسه با منطقه پر آشوب جنوب دارای ثبات نسبی بود، ولی توسط هیچ یک از سازمان‌های بین‌المللی پذیرفته نگردید.
در فاصله سال‌های ۱۹۹۱ و ۱۹۹۲، یک شکاف در گنگره متحد سومالی، که تلاش هائی را در جهت خلع ید باره انجام داده بود، باعث بروز جنگ داخلی بویژه در منطقه موگادیشو گردید.
نیروهای سازمان ملل متحد شامل نیروی ویژه (Delta Force) ایالات متحده آمریکا بود(همان نیرویی که در جریان عملیات طوفان صحرا در صحرایِ طبس جمهوری اسلامی ایران نیز دچار شکست شد) که ۱9 نفر از آنها در جریان هدف قرار گرفتن بالگرد حامل ایشان در موگادیشو جان خود را از دست دادند و یک نفر به اسارت گرفته شد و در مقابل 1000 نیروی شبه نظامی سومالیایی کشته شدند.
یک درگیری بمنظور برکناری نظامیان در می‌سال ۲۰۰۶ اتفاق افتاد. طرفین این درگیری عبارت بودند از اتحاد نظامیان مورد حمایت سی. آی. ای. موگادیشو که با نام اتحاد برای برگشت صلح و عملیات ضد تروریستی یا «ای آر پی سی تی فعالیت مینمودند از یک سو و یک گروه شبه نظامی وابسته به اتحاد دادگاه‌های اسلامی موسوم به»یو آی سی" از سوی دیگر. این در گیری در اواسط فوریه آغاز گردید. چند صد نفر از مردم که اکثر آنان را غیر نظامیان تشکیل می‌دادند در جریان آتشباری توپخانه جان خود را از دست دادند. شهروندان موگادیشو از این درگیری بعنوان سخت‌ترین در گیری در زمانی بیش از یک دهه بی قانونی یاد می‌کنند. اسلام گرایان ایالات متحده را متهم به حمایت مالی از نظامیان توسط سازمان اطلاعات مرکزی و در جهت جلوگیری از بقدرت رسیدن اسلام گرایان، نمودند. وزارت امور خارجه ایالات متحده، در عین حالی که نه این اتهام را پذیرفته و نه آن را رد نمود، اعلام کرد که ایالات متحده هیچ اقدامی در جهت نقض تحریم بین‌المللی تسلیحات سومالی انجام نداده‌است. به هرحال گزارش‌هایی از چند نامه الکترونیکی که بتوضیح عملیات سری برخی شرکتهای نظامی در راستای نقض قوانین سازمان ملل متحد پرداخته بودند، واصل گردید[۱]
سازمان ملل اقدام به وضع تحریم نظامی سومالی نمود ولی برخی ادعا مینمایند که ایالات متحده قوانین بین‌المللی را با حمایت رهبران نظامی موگادیشو، نقض کرده‌است.الگو:مدرک
در تاریخ ۵ ژوئن سال ۲۰۰۶ گروه شبه نظامی اسلامی ادعا نمود که کنترل کل شهر موگادیشو را در اختیار گرفته‌است. در تاریخ ۵ ژوئن سال ۲۰۰۶ آخرین استحکامات ای آر پی سی تی در مناطق جنوبی سومالی، شهر جوهار، با مقاومتی کم در اختیار یو آی سی قرار گرفت. در واقع ائتلاف نظامیان بصورتی تاثیر گذار از هم پاشیده شد.
در سال‌های ۷۸-۱۹۷۷ جنگی سخت بین سومالی و اتیوپی برسر استان اوگادن سومالی در گرفت که دستور آغاز آن توسط اتیوپی صادر گشته و دلیل آن نیز تجزیه سرزمین‌های سومالی در نیمه اول قرن بیستم ذکر شد. همچنین بسیاری ادعا کردند که اتیوپی، با سابقه طولانی امپراتوری، قصد فرمانروائی با واسطه بر سومالی را دارد.
