ساویه

از اهل حدیث.

ایشان می گویند: «ان شاءالله، ما مؤمنیم».

ایشان هم چنین به شکاک ملقب می باشند. مطهر مقدسی در بیان عقاید ایشان می نویسد: «فیعقدون الاستثناء علی المراضی» ظاهراً مراد وی از این کلام آن است که این فرقه در ادامه دعای رضی الله عنه که درباره برخی از مردگان به کار می رود، کلمه ان شاءالله را نیز اضافه می کنند.

مطهر مقدسی در البدء و التاریخ می نویسد: «ذکر فرقه های اهل حدیث: ایشان ملقب شده اند به حشویه و مخلوقیه و لفظیه و نِصفیه و فاضلیه و صاعدیه و ساویه و مالکیه. و جامع ایشان قول به آن است که ایمان را به قول و عمل و معرفت می دانند و می گویند ایمان به واسطه طاعت زیاد شده و به وسیله معصیت کم می شود. بهترین مردم را بعد از رسول الله صلی الله علیه و آله، ابوبکر سپس عمر، سپس عثمان بن عفان و سپس علی علیه السلام می دانند. ولی درباره بعد از علی (علیه السلام) اختلاف کرده اند. » با توجه به اینکه این کتاب، پس از این عبارت به شرح اقوال هر یک از فرق فوق پرداخته و این مطلب را از مخلوقیه شروع کرده است، می توان احتمال داد که «واو» بین حشویه و مخلوقیه اشتباه است، و از مخلوقیه به بعد، فرقه های اهل حدیث می باشند. و تنها حشویه لقب اهل حدیث بوده است. ضمن آن که می توان احتمال داد که تمام این الفاظ علیرغم آن که اسم گروه خاصی از اهل حدیث بوده، لقب تمام اهل حدیث هم بوده است.

برای این احتمال می توان از عباراتی که مطهر مقدسی در شرح عقاید اهل حدیث آورده، استفاده کرد، چنانکه وی به عقاید فرقه های دیگری از اهل حدیث هم اشاره کرده ولی نام آن ها را در عبارت اولیه خود نیاورده است. به هر حال با توجه به این دو احتمال، ساویه که مطهر مقدسی می نویسد: « ساویه می گویند ما مؤمنین هستیم ان شاء الله و ایشان ملقب به شکّاک هستند» ممکن است علاوه بر این که اسم گروهی از اهل حدیث بوده، لقب تعریضی اهل حدیث هم بوده باشد.

مقدسی در البدء و التاریخ اصحاب حدیث را به فرقه های متعددی تقسیم کرده و از زمره ایشان مخلوقیه، نِصفیه، لفظیه، فاضلیه، صاعدیه، مالکیه، سراویه، ساویه، بَربَهاریه و کلّابیه اشاره می کند.

عبدالمنعم حفنی می نویسد:«به شکاک، ساویه می گویند به جهت انتساب به ابن سهلان ساوی (م: 450ق). وی اهل ساوه بین ری و همدان بوده است. ابن سهلان به قدری شکاک بوده که مردم پس از مرگش کتاب هایش را آتش زدند».