بنو فضال
این نام شامل چهار تن مي‌شود که یکی از ایشان پدر و سه تن دیگر فرزندان او به شمار مي‌آیند: ابو محمد حسن بن علی بن فضّال بن عمرو بن ایمن (یا انیس) تیمی کوفی که از جمله اصحاب امام رضا بوده و گویا در ابتدا فطحی مذهب گردیده و سپس به امامت امام رضا علیه السلام قائل مي‌گردد. وی را برخی از اصحاب اجماع دانسته اند. (اصحاب اجماع، تعدادی از راویان شیعه هستند که گفته شده است فقهای شیعه بر صحت روایات ایشان اجماع دارند. ) ابن حجر عسقلانی کنیه او را ابوبکر دانسته است. وی که توسط شیخ طوسی از زمره نزدیکان خاص امام هشتم علیه السلام دانسته شده در سال 224 هجری قمری وفات کرده است. از وی سه پسر به نام های علی، محمد و احمد باقی مانده که هر سه نیز از محدثین بزرگ شیعه به حساب مي‌آیند: ابوالحسن علی بن حسن بن علی بن فضال کوفی از وجوه و اعیان شیعه بوده است. وی نیز فطحی مذهب بوده است او را از خواص اصحاب امام هادی و امام عسگری علیهماالسلام دانسته اند. عیاشی مي‌گوید در خراسان و عراق کسی را افقه و افضل از وی ندیده است. وی در سال 290 هجری قمری وفات یافته است. برخی وفات وی را در حدود سال 203 هجری قمری دانسته اند. فرزند دیگر: ابوعبدالله احمد بن حسن بن علی بن فضال که از اصحاب امام هادی علیه السلام است. برخی کنیه او را ابوالحسین دانسته اند. وی نیز فطحی بوده و هم چنین توثیق شده است. وی در سال 260 هجری قمری وفات یافته است. ابوعبدالله محمد بن حسن بن علی بن فضال فرزند سوم آن خانواده مي‌باشد که خود نیز از شیوخ امامیه در قرن چهارم مي‌باشد. مرگ وی را در سال 341 هجری قمری نوشته اند. مرحوم آیت الله خویی نیز علیرغم آن که توثیق صریحی درباره وی ندارد، وی را از زمره ثقات دانسته است.
در مجموع خاندان ابن فضال از زمره خانواده های مشهور امامیه بوده و از جایگاه بلندی در حدیث و فقه شیعه برخوردار است. در این میان حسن بن علی و فرزندش، علی بن حسن بن علی نسبت به دیگران، از شأن بالاتری برخوردارند. [۱]
پانويس
- ↑ دائرة المعارف تشیع، ج1، ص357 / فهرست، طوسی، ص72 / قاموس الرجال، محمد تقی شوشتری، ج6، ص454؛ ج1، ص426؛ ج3، ص316 / لسان المیزان، ابن حجر عسقلانی، ج2، ص225 / معجم رجال الحدیث، آیت الله خویی، ج23، ص7؛ ج15، ص229؛ ج5، ص44؛ ج11، ص338 / موسوعة طبقات الفقهاء، آیت الله جعفر سبحانی، ج3، صفحات 46 و 791 و 783
