ناناک شاه

نانک شاه یا به تعبیر نویسندگان عرب ناناک شاه و یا مطابق متن دست نویس مؤلف، نائک شاه، پایه گذار مذهب سیک است. وی در سال 873 هجری قمری در حوالی لاهور از پدر و مادری هندو متولد گردیده و در جوانی در خدمت سلطان ابراهیم از سلاطین افغانی به شغل انبارداری غلات اشتغال داشت. در نحوه تغییرات حالات او اختلاف است. برخی می نویسند وی پس از مدتی جهانگردی و زیارت مکه و مدینه مدعی شد خدا را در رؤیا دیده و خداوند به وی امر کرده که دین جدیدی را که نه اسلام و نه هندو باشد، ارائه دهد. و برخی می گویند پس از ملاقات با درویشی به نام سید حسن و در اثر تصرفات وی، به چنین امری مبادرت ورزیده است. نانک شاه مدت ها ریاضت های سنگین کشیده و سپس کتاب خود را موسوم به «پیکوکت» ارائه می نماید.

علی رغم جنگ های بعدی سیکها (که اعراب ایشان را سیخیه می نامند) با مسلمانان و سخت گیری های شدید بر ایشان، گویا وی به اسلام نظر مثبت داشته است. برای وی کرامات بسیاری نقل کرده اند و او خود را «غورو» به معنای معلم لقب داده بود. «سیک» در زبان سانسکریت به معنای مرید و پیرو می باشد و نانک شاه در عقاید خود بر آن بوده که اگر همه مردم در عقاید خویش عبادت حق تعالی کنند، به کمال می رسند، و هندو و مسلمان در سعادت تفاوتی ندارند و تنها، توحید اصل است. سیکها بنابه سفارش نانک شاه، موی خود را کوتاه نمی کنند ولی گویا برخلاف دستورات اولیه او، مبنی بر حرمت گوشت و لباس بلندتر از زانو و عدم انکار دیگران، بعدها به این امور مبادرت کرده اند. نانک شاه در سال 944 هجری قمری وفات یافته و در «دیر بابا ناناک» از مناطق پنجاب مدفون شده است. وی قبل از مرگ، یکی از پیروان خود را به عنوان جانشین و معلم انتخاب می کند. در عقاید سیکها، روح معلم به بدن معلم بعدی منتقل می شود. سلسله معلم ها تا ده معلم امتداد یافته و پس از مرگ آخرین ایشان، غوبند سنغ، در سال 1708 میلادی، سلسله معلم ها پایان یافته است. برخی از سیکها، به امتداد این سلسله معتقد می باشند. گویا اصول عقاید سیکها، پنج اصل است که کوتاه نکردن مو از لحظه تولد تا مرگ (به علت این که غیر ایشان نتوانند در میان ایشان نفوذ کنند) اولین این اصول است. این پنج اصل از دستورات معلم دهم بوده و از نانک شاه نمی باشد. عدد پنج در نزد ایشان محترم است و به تناسخ ارواح معتقد می باشند. سیکها تعدد زوجات را قبول ندارند.