شیخ موفق بوجعفر طوسی

ابوجعفر محمد بن حسن بن علی بن حسن طوسی ملقّب به شیخ الطایفه یا شیخ علی الاطلاق، پس از ائمه معصومین علیهم السلام پیشوای بلاخلاف فرقه شیعه است و تا دیرگاهی پس از وی نظریات و فتاوی و احادیث او، اصل مسلم و حجّت بلامعارض بود.

شیخ در ماه رمضان 385 هجری قمری ظاهراً در طوس متولد گردید و در 23 سالگی به سال 408 هجری قمری به بغداد مهاجرت کرد و ملازمت شیخ مفید را برگزید و مدت پنج سال تا سال فوت مفید در 413 هجری قمری فنون مختلف را از وی بیاموخت و پس از وی در حلقه شاگردان سیدمرتضی علم الهدی درآمد. سیدمرتضی علم الهدی به وی توجهی مخصوص داشت. سیدمرتضی به سال436 هجری قمری درگذشت و شیخ که مدت 23سال از محضر سید استفادت برده بود، از این پس رهبری شیعه را عهده دار شد. در سال 448 هجری قمری در اثر انتقال قدرت از آل بویه شیعی به سلجوقیان سنّی مذهب و دگرگونی اوضاع و بروز اختلاف میان شیعه و سنّی، به نجف اشرف مهاجرت کرد و در آنجا 12 سال مشاغل علمی خود را ادامه، و حوزه علمیه را در آنجا تأسیس کرد. ایشان در سال 460 وفات یافت.

شمارة شاگردان وی از مجتهدان شیعه به سیصد تن می رسید. امر او در بزرگی و شهرت بدان جا رسید که خلیفة وقت القائم بأمرالله به او کرسی افادت و تدریس بخشید. این دانشمند بزرگ نجف را مرکز علم گردانید و دانشگاهی عظیم برای شیعیان بنیاد نهاد. مجموع مؤلفات شیخ را چهل و پنج تا پنجاه مجلد برمی شمارند.