معطّله (از جَهمیه)

از جَهمیه.

ابن جوزی در تلبیس ابلیس جَهمیه را به دوازده فرقه تقسیم می کند که عبارتند از: معطّله، مریسیه، ملتزمه، واردیه، زنادقه، حرقیه، مخلوقیه، فانیه، مغیریه، واقفیه، قبریه و لفظیه. وی در شرح عقیده معطّله می نویسد: «ایشان می پندارند هرچه وهم انسان بر آن واقع می شود مخلوق است و هر کس بپندارد که خدا دیده می شود کافر است. »

با توجه به آنچه درباره جَهمیه آورده شد و گفتیم اهل سنت تمام معتزله را از باب تنقیص و تعریض، جَهمیه خوانده اند می توان گفت این فرقه ها ـ بر فرض آن که وجود داشته اند ـ از معتزله می باشند.