صفی الدین اردبیلی

ابوالفتح، سید اسحاق بن جبرائیل اردبیلی (امین الدین) ملقب به شمس الدین و معروف به صفی و شیخ صفی الدین از عارفان نامدار عصر ایلخانی ایران به حساب می آید. وی در سال 650 هجری قمری در کلخوران (قریه ای در سه کیلومتری اردبیل ) متولد گردید، ظاهراً نسب وی پس از بیست پشت به امام کاظم علیه السلام می رسد. وی مدتی را در محضر شیخ زاهد گیلانی کسب فیض می نماید و دختر وی را نیز به همسری برمی گزیند. وی همچنین به عنوان خلیفه شیخ زاهد گیلانی معرفی می شود و لذا باید گفت سلسله شیخ صفی، منسوب به شیخ زاهد گیلانی است که خود به شیخ ابوالنجیب سهروردی منسوب است. شیخ صفی پس از مرگ شیخ زاهد گیلانی (700هـ. ق) به اردبیل بازگشته و در آن جا خانقاهی را برپا می دارد. آوازه وی از حدود ایران خارج شده و وی به عنوان عارفی مشهور مطرح می گردد. شیخ صفی در دربار ایلخانان مغول به خصوص سلطان محمد خدابنده دارای احترام بوده است. گویا قدرت عظیم وی در آن روزگار مانع بزرگی در برابر آزار و اذیت های دستگاه مغول بوده است. شیخ صفی ظاهراً سنی شافعی بوده است هرچند برخی نیز وی را بر مذهب تشیع دانسته اند.

وی در محرم735 هجری قمری در اردبیل وفات یافته و در جوار خانقاه خویش مدفون گردید. وی جدّ سلسله صفویه است.