فضائلیه

فضائلیه، نام فرقه مستقلی نیست بلکه نام مداحانی از اهل سنت است که در ری و سائر بلاد، فضائل صحابه را در مقابل شیعیان می خواندند و سنیان به آن ها پول می دادند. در مقابل آنان نیز مناقبیه بوده اند که مناقب اهل بیت علیهم السلام را می خواندند و شیعیان به آن ها پول می دادند.

ثعالبی در شرح قصیده ساسانیه و در ذیل قول شاعر که می گوید:

و منّا النائح المبکی *** و منّا المنشد المُطری

ترجمه: از ماست نوحه کننده ایجاد کننده گریه، و از ماست شعر خواننده.

آورده است: «این ها جمعی هستند که بر حسین بن علی (رض) ندبه می کنند و در فضائل و مراثی او اشعاری روایت می کنند». و درباره این مصرع که:

و من ضـرّب فی حبّ *** علـی و ابـی بکـر

ترجمه: و کسی که برانگیخت در حب علی علیه السلام و ابوبکر.

می گوید: «این ها جمعی هستند که در بازارها آمده، یک نفر آن ها یک طرف ایستاده و فضایل ابوبکر را روایت می کند و نفر دیگر در مقابل او ایستاده و فضایل علی علیه السلام را روایت می کند و بدین گونه نه دراهم ناصبیان را از دست می دهند و نه دراهم شیعیان را و سپس بین خود پول ها را مشترکاً تقسیم می کنند».

قابل توجه است که سیافیه از فرقه یزیدیه نیز همانند فضائلیه می باشند، چرا که آنان نیز شمشیر بسته و اشعاری در فضائل معاویة بن ابی سفیان و یزید و بدگویی از اهل بیت علیهم السلام می خوانند و از مردم پول می گیرند. ظاهراً صاحب دبستان المذاهب که حدود 1060 هجری قمری می زیسته آنان را دیده است.

دبستان المذاهب از گروهی که سیاف نامیده می شوند، یاد می کند ولی عنوان سیافیه را درباره ایشان به کار نبرده است.